Thể thao luôn được tôn vinh như chìa khóa vàng để mở cánh cửa sức khỏe và tuổi trẻ. Tuy nhiên, khi sự nhiệt huyết vượt quá giới hạn của cơ thể, những hiểm họa tiềm ẩn có thể âm thầm xuất hiện, đe dọa sức khỏe và thậm chí cả tính mạng. Bệnh tiêu cơ vân là một trong những hậu quả nghiêm trọng của việc tập luyện quá sức, gây tổn thương cơ bắp, suy thận cấp, và hàng loạt biến chứng nguy hiểm. Đây không chỉ là lời cảnh tỉnh về sự nguy hiểm của tập luyện không kiểm soát mà còn là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc lắng nghe cơ thể để bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.
Tiêu cơ vân: Nguy cơ tiềm ẩn khi tập thể thao quá mức
Chúng ta thường hay lầm tưởng cứ phải đau mỏi cơ thì mới gọi là tập luyện đúng nghĩa, nếu không đau mỏi là tập chưa đủ. Điều đó chưa đúng. Tập luyện đúng và đủ không đồng nghĩa với việc đau người vào ngày hôm sau. Bạn chỉ đau cơ từ 24 giờ đến tối đa ba ngày sau khi tập một bài tập mới. Nếu sau ba ngày mà tập lại nhưng vẫn không thể thực hiện được động tác vì quá mỏi thì khả năng cao là đã tập quá mức.
Nếu bị đau sau tập luyện, người mệt mỏi, cảm giác như không có sức, cơn đau kéo dài quá 72 tiếng và đi kèm một số triệu chứng như nước tiểu màu nâu, đó không còn là cơn đau bình thường sau tập luyện nữa mà bạn có dấu hiệu bị tiêu cơ vân do tập luyện quá sức và cần can thiệp y tế.
Khi luyện tập quá mạnh, gắng sức, các sợi cơ hoạt động quá ngưỡng và cuối cùng là các tế bào cơ bị chết, sẽ giải phóng các chất độc hại của chúng vào máu. Khi cơ thể sửa chữa những vết rách đó, cơ bắp trở nên mạnh và to hơn. Tiêu cơ vân là một tổn thương cơ tương tự, nhưng được đưa đến mức cực đoan đến mức các sợi không thể sửa chữa.
Dấu hiệu của tiêu cơ vân do tập luyện quá sức: có cảm giác như các cơ bắp không còn sức, cảm thấy yếu và sức cơ giảm đáng kể trong những ngày sau khi tập luyện; đau nhức quá mức làm suy yếu khả năng di chuyển của bạn; cơ bắp sưng do viêm; chuột rút (một dấu hiệu của sự suy giảm kali và natri); buồn nôn; nôn mửa.
Đôi khi nước tiểu có màu nâu bất kể uống bao nhiêu nước. Đó là một dấu hiệu thận không lọc độc tố ra ngoài. Mặc dù nước tiểu màu nâu là dấu hiệu gần như khẳng định về tiêu cơ vân và sức khỏe người tập quá sức có gì đó không ổn, nhưng nó chỉ xảy ra trên một nửa các trường hợp bị tiêu cơ vân. Vì vậy không cần chờ đợi nước tiểu chuyển sang màu nâu mà hãy đi khám sớm khi cảm thấy sau khi tập luyện quá sức kéo dài.
Làm thế nào để hạn chế tiêu cơ vân trong tập luyện?
Để hạn chế gặp tình trạng tiêu cơ vân khi tập thể dục thể thao, độc giả cần chú ý:
- Tăng mức độ dần dần trong chương trình tập thể dục dựa vào thể lực hiện tại.
- Kiểm soát lượng nước đưa vào cơ thể, đặc biệt là khi tập thể dục kéo dài, cường độ cao hoặc trong môi trường nóng, đặc biệt là phối hợp cả ba yếu tố cùng nhau. Uống quá nhiều nước có nguy cơ ngộ độc nước.
- Đừng tập thể dục quá nặng khi chế độ ăn ít calo hoặc sau thời gian nhịn đói kéo dài. Đảm bảo đủ năng lượng để cho phép cơ bắp hoạt động hiệu quả. Cẩn thận với chế độ ăn kiêng kết hợp với việc tập luyện kéo dài.
- Hạn chế các loại chất kích thích như rượu trước khi tập thể dục hoặc. Hãy thận trọng khi dùng thuốc không kê theo đơn như thuốc chống viêm và kiểm tra các thuốc được phép dùng với bác sĩ.
Bệnh tiêu cơ vân là một lời nhắc nhở rằng tập luyện thể thao cần đi đôi với sự hiểu biết và ý thức bảo vệ sức khỏe. Đừng để những nỗ lực rèn luyện vì sức khỏe trở thành nguyên nhân gây hại cho bản thân. Hãy lắng nghe cơ thể, điều chỉnh cường độ tập luyện hợp lý và luôn chú ý đến các dấu hiệu bất thường để kịp thời xử lý. Sức khỏe là tài sản quý giá nhất – và việc tập thể thao đúng cách chính là cách chăm sóc và bảo vệ tài sản ấy.
