Hiện nay, bệnh khô khớp diễn ra càng ngày càng nhiều, đặc biệt trong độ tuổi trẻ hóa. Nhiều người nói rằng bệnh khô khớp chỉ xuất hiện ở người già. Nhưng thực tế không đúng bởi ngày nay do thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu lành mạnh của giới trẻ đã ảnh hưởng rất lớn đến xương khớp. Vậy thì nguyên nhân, biểu hiện và phương pháp phòng ngừa bệnh khô khớp là gì? Hãy theo dõi bài viết dưới đây và tìm hiểu kỹ hơn để phòng tránh bệnh khô khớp.
Khô khớp là gì?
Căn bệnh khô khớp chính là tình trạng khớp không sản xuất hoặc tiết không đủ chất nhờn bôi trơn khi sụn khớp cần hoạt động. Bởi để cơ thể dễ dàng chuyển động, bên trong các khớp luôn có sụn bảo vệ kèm theo lớp dịch nhầy bôi trơn. Tuy nhiên, từ một nguyên nhân khiến lượng dịch này tiết ra ít đi hoặc biến mất, việc vận động càng trở nên khó khăn hơn do khô dịch khớp. Khi duỗi, bước đi, vươn vai, cử động tay…khiến các khớp phát ra những tiếng động kèm theo cơn đau nhức khó chịu.
Khô khớp có nguy hiểm không?
Nhiều người không hiểu rõ khô khớp là gì và có nguy hiểm không nên thường không để tâm đến bệnh. Thực chất, khô khớp không gây ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng tới sức khỏe của người bệnh. Thế nhưng, khô khớp có thể sẽ phát sinh nhiều biến chứng nghiêm trọng đối với cơ thể khi về lâu về dài, ví dụ như:
- Bệnh khô khớp làm hạn chế khả năng vận động: Các hoạt động như đi đứng, ngồi xuống đứng lên, cầm nắm, đứng lên…cũng trở nên khó khăn bởi chân luôn có cảm giác mệt mỏi và mất cảm giác.
- Gây nên tình trạng đau nhức kéo dài: Khi hoạt động 2 đầu xương ma sát với nhau gây nên hiện tượng đau nhức, khó chịu. Lý do bởi khớp bị khô và sụn khớp dần bị bào mòn khiến cơn đau kéo dài không ngắt.
- Xảy ra tình trạng nguy cơ biến dạng khớp và teo cơ: Nếu khô khớp diễn ra nặng có thể gây nên teo cơ khớp. Thậm chí có thể gây cong vẹo ảnh hưởng tới di chuyển, dễ vấp té khi khô khớp xuất hiện ở gối.
- Xuất hiện tình trạng liệt khớp: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất. Khi các khớp dần trở nên khô, khó vận động sẽ có thể dễ dẫn tới tình trạng liệt khớp suốt đời.
Các vị trí khô khớp thường gặp
Tình trạng khô khớp là bệnh phổ biến đối với cả người già và người trẻ. Nó gây khó khăn trong quá trình hoạt động và di chuyển hàng ngày. Vậy các vị trí thường gặp của khô khớp là gì?
Khô khớp gối
Tình trạng khớp gối xuất hiện tiếng lục cục mỗi khi di chuyển, hạn chế khả năng vận động khớp, có kèm đau nhức, sưng đỏ… Đó chính là tình trạng khô khớp gối. Lý do vì dịch bôi trơn trong khớp tiết ra không đủ để bôi trơn cho đầu khớp khi hoạt động. Tình trạng này có thể xuất hiện ở một bên khớp hoặc cả 2 bên.
Khô khớp tay
Tình trạng những sụn khớp của bộ phận tay suy giảm tiết nhờn là bệnh khô khớp tay. Nó khiến lớp sụn càng ngày càng bị bào mòn, khiến xương tay mất lớp màng bảo vệ bên ngoài khi di chuyển hay hoạt động. Bệnh khô khớp tay thường được chia thành 3 loại: khô khớp khuỷu tay, cổ tay và ngón tay.
Khô khớp vai
Khớp vai là một trong những khớp lớn của cơ thể với tần suất vận động vô cùng nhiều. Vì vậy, khớp vai rất dễ gặp tình trạng bị khô. Người bệnh sẽ thấy khớp có tiếng lạo xạo khi vận động hay di chuyển và cử động tay hoặc khi nắn bóp vai.
Khô khớp háng
Đây là khả năng giảm dịch nhờn bôi trơn trong khớp háng. Nó khiến khớp háng bị co cứng, khó mở rộng và cử động khi hoạt động. Bệnh này có thể sẽ xuất hiện ở cả người cao tuổi và người trẻ tuổi do các thói quen sinh hoạt không đúng cách, ảnh hưởng bởi tính chất công việc, các chấn thương khớp háng…
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh khô khớp toàn thân có thể xuất phát các yếu tố bên trong hoặc tác động từ bên ngoài. Vậy nguyên nhân gây ra bệnh khô khớp là gì?
- Do lão hóa: Tuổi càng cao khiến các khớp xương của con người dần dần bị bào mòn khiến rách màng bao sụn, biến dạng các sụn, gây nên tình trạng khô khớp.
- Do thoái hóa: Thoái hóa khớp sẽ khiến các lớp sụn bị ngày càng bào mòn và biến mất tính dẻo dai và mềm mại. Nó càng trở nên cứng gây cọ xát, chèn ép với áp lực lớn vào các lớp màng xương tạo ra tiếng động như lạo xạo.
- Do lười vận động: Khi người bệnh không thường xuyên vận động, khiến cho các khớp dễ bị hỏng và tổn thương.
- Do thừa cân béo phì: Khi trọng lượng cơ thể càng cao, các khớp xương càng phải chống đỡ nhiều áp lực nên rất dễ dẫn đến tình trạng khô khớp gối.
- Do thiếu dinh dưỡng: Những người mắc bệnh khô khớp thường thuộc độ tuổi 60 trở lên và những người trẻ tuổi không cung cấp đủ vitamin và khoáng chất. Nếu chế độ dinh dưỡng mất cân bằng, cơ thể thiếu hụt vitamin và khoáng chất sẽ làm giảm sản sinh dịch khớp. Điều này khiến xương khớp ngày càng tổn thương hơn.
- Do thói quen sinh hoạt không đúng cách: Chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học, hợp lý. Người bệnh sử dụng nhiều rượu bia, hút thuốc lá nhiều hay vận động quá sức cũng rất dễ gây nên tình trạng khô khớp.
Dấu hiệu nhận biết
Ở giai đoạn đầu, người bệnh không rõ triệu chứng của bệnh khô khớp là gì hoặc biểu hiện bệnh chưa rõ ràng. Tuy nhiên, càng về lâu về dài nếu người bệnh cẩn thận sẽ nhận ra một số dấu hiệu bất thường như:
Đau khớp
Khi mới bắt đầu, người bệnh có khả năng sẽ bị đau ở mức độ nhẹ tại khớp. Nó gây ảnh hưởng lớn mỗi khi con người cần thực hiện những động tác co, duỗi hay thay đổi tư thế vận động đột ngột. Tình trạng đau khớp xuất hiện với tần suất dày đặc hơn khi về lâu dài. Người bệnh có thể phải đối diện với mức độ đau khớp lúc này dữ dội hơn mỗi khi vận động nặng ví dụ như đi lại, chạy, nhảy…
Cứng khớp
Bên cạnh những cảm giác đau nhức, người bệnh thậm chí còn bị căng cứng khớp. Đặc biệt khi vào buổi sáng, người bệnh có thể gặp triệu chứng này sẽ càng nghiêm trọng và rất khó co duỗi khớp để vận động.
Khớp phát ra tiếng
Nếu màng bôi trơn khớp không tiết đủ dịch sẽ gây ra tiếng kêu răng rắc, lạch cạch khi di chuyển hoặc khi vận động. Khi thực hiện các cử động cơ thể, những khớp bị khô thường là khớp vai và gối. Đây cũng là dấu hiệu khô khớp gối đặc trưng và cần đặc biệt chú ý đối với người bệnh.
Vận động khó khăn
Khi khớp bị khô nghiêm trọng thì mọi hoạt động sinh hoạt hay di chuyển hàng ngày càng trở nên khó khăn hơn. Những hoạt động của người bệnh thường sẽ bị hạn chế rất nhiều. Độ linh hoạt của khớp từ đó ngày càng cũng bị suy giảm nghiêm trọng hơn.
Cách điều trị bệnh khô khớp là gì?
Tùy theo mức độ và nguyên nhân dẫn đến bệnh khô khớp là gì, bác sĩ chuyên khoa ngoại sẽ lên kế hoạch điều trị phù hợp với từng người bệnh. Các phương pháp điều trị khô khớp đang được áp dụng phổ biến bao gồm:
Dùng thuốc
Bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh dùng một số loại thuốc giảm đau, tăng tiết dịch nhờn để cải thiện tình trạng khô khớp. Khi sử dụng những loại thuốc này, người bệnh phải tuân thủ đúng theo chỉ dẫn từ bác sĩ. Bên cạnh đó, người bệnh không được tự ý tăng hay giảm liều, thay đổi thuốc.
Nếu lạm dụng thuốc, người bệnh có thể gặp phải các tác dụng phụ như đau dạ dày, rối loạn máu, ảnh hưởng tiêu cực gan và thận. Khi người bệnh lạm dụng thuốc và điều trị không đúng cách có thể dẫn đến các tình trạng cứng khớp, nặng hơn nữa là liệt. Thậm chí còn loãng xương, đái tháo đường, tăng huyết áp và các bệnh khác.
Tiêm chất nhờn vào khớp
Bác sĩ thường thực hiện tiêm acid hyaluronic vào khớp để cải thiện tình trạng khô khớp, tăng chất nhờn và giảm ma sát những đầu xương. Chính từ đó giúp đầu khớp hoạt động trơn tru và giảm đau hơn. Tuy vậy, loại chất nhờn này chỉ có hiệu quả trong một thời gian ngắn.
Bên cạnh đó, tiêm khớp cần có chỉ định rõ ràng và được tiến hành bởi bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm. Nếu có bất cứ một sai sót nhỏ khi thực hiện cũng dễ gây hại ví dụ như: nhiễm trùng khớp, thậm chí là dính khớp và teo cơ.
Vật lý trị liệu
Bác sĩ sẽ thiết kế riêng các bài tập vật lý trị liệu giúp gia tăng sức mạnh và độ dẻo dai cho cơ xương khớp. Khi phát triển được các chức năng của xương khớp, việc điều tiết chất nhờn trong khớp sẽ đều đặn, nhờ đó giảm chứng khô khớp hiệu quả hơn.
Phẫu thuật
Nghiêm trọng nhất là khớp bị tổn thương hoàn toàn, gần như cơ thể không còn sụn khớp bao phủ bề mặt xương. Khi đó, những phương pháp điều trị nội khoa đã mất đi hiệu quả. Để khôi phục hoạt động bình thường của sụn khớp, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định thay các khớp nhân tạo giúp người bệnh vận động dễ dàng hơn.
Một số phương pháp khác
Ngoài ra, hiện nay, trong việc điều trị bệnh khô khớp, phương pháp tái tạo sinh học cũng được các bác sĩ khuyến nghị như:
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP)
Đây là phương pháp này tiêm vào vùng bị tổn thương loại huyết tương nồng độ tiểu cầu cao hơn gấp 5 – 10 lần bình thường. Từ đó, tiểu cầu làm tăng sản xuất dịch bôi trơn ở trong khớp. Tuy nhiên nhược điểm của phương pháp này là cần phải tiêm nhiều lần và dễ gây nhiều biến chứng như nhiễm trùng, đau tại chỗ tiêm…
Tiêm collagen thủy phân
Đây là xu thế mới trong việc điều trị bệnh cơ xương khớp. Collagen là thành phần quan trọng giúp cấu tạo nên các khớp. Chỉ với một mũi tiêm, liệu pháp này giúp phục hồi hệ thống mô giàu collagen trong khớp như gân, sụn khớp… giúp tái tạo chất nhờn của khớp. So với PRP, phương pháp tiêm collagen thủy phân trọng lượng phân tử thấp có ưu điểm là chỉ cần tiêm một mũi duy nhất trong khi điều trị.
Biện pháp phòng ngừa
Sau khi hiểu rõ khô khớp là gì và nguyên nhân gây ra bệnh, người bệnh cần hiểu thêm về biện pháp phòng ngừa. Khô khớp gây rất nhiều phiền toái và khó khăn cho người bệnh. Vì vậy việc phòng tránh luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu và được nhiều người quan tâm.
Người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống khoa học và lối sống lành mạnh. Khi cơ thể con người bước vào giai đoạn lão hóa, việc đảm bảo chế độ dinh dưỡng giúp tăng dịch cho khớp trở nên vô cùng cần thiết.
Bệnh nhân nên tránh xa những thực phẩm dầu mỡ, chiên rán, đồ ăn nhanh, rượu bia và chất kích thích. Thay vào đó, người bệnh nên sử dụng những món ăn nhiều chất xơ, protein, khoáng chất và vitamin D, K… đặc biệt là canxi. Bổ sung canxi có vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ bệnh xương khớp, bổ sung từ chế độ ăn, các loại thuốc uống hay sử dụng các loại thực phẩm chức năng có nhãn hiệu uy tín.
Cần thực hiện chế độ tập luyện đều đặn, vừa sức với khả năng từng người như: yoga, đi bộ, chạy bộ, đạp xe… rất tốt cho quá trình tiết nhờn khớp gối. Ngoài ra, bệnh nhân không nên hoạt động và làm các công việc quá sức sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp lên xương khớp.
Trong sinh hoạt hàng ngày, cần tránh tư thế ngồi xổm, hạn chế lên xuống cầu thang, tránh cúi xuống, đứng lên đột ngột và nhấc vật nặng, tránh tư thế ngồi sai hàng giờ…
Không nên làm động tác bẻ các ngón tay làm chấn thương dây chằng hay mặt khớp. Tránh hoạt động và va chạm mạnh khi chơi thể thao đối kháng như đá bóng, bóng rổ… Những lúc nghỉ giải lao giữa giờ nên kết hợp vươn người, co duỗi tay, chân và tập các bài tập thể dục nhẹ nhàng như yoga…
Lời kết
Nhìn chung, bệnh khô khớp tuy rằng không ảnh hưởng quá nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Tuy nhiên cần phòng tránh và chữa bệnh sớm tránh tác động tiêu cực sau này. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp mọi người hiểu hơn về bệnh khô khớp là gì để chữa trị kịp thời. Hãy tiếp tục theo dõi trang web để có thêm nhiều kiến thức về phòng chữa bệnh nhé.
