Bệnh gai xương ngày càng xuất hiện nhiều trong cuộc sống hiện nay, đặc biệt đối với người già và người chơi thể thao chuyên nghiệp. Mặc dù bệnh không ảnh hưởng quá lớn đến sức khỏe nhưng về lâu dài nó sẽ khiến việc đi lại trở nên khó khăn hơn. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về khái niệm gai xương là gì và nguyên nhân cũng như cách điều trị căn bệnh này nhé.
Gai xương là gì?
Gai xương là tình trạng những mảnh xương xuất hiện dọc theo các rìa xương. Đặc biệt là xung quanh hai đầu xương nối các khớp bằng sự kích thích của phản ứng viêm. Đó là những khối xương nhỏ, nhẵn phát triển theo thời gian và xuất hiện nhiều ở độ tuổi già. Tuy nhiên, với xu hướng trẻ hóa các bệnh xương khớp thì những người trẻ tuổi hay thanh niên cũng có thể gặp phải căn bệnh này.
Mặc dù căn bệnh “gai xương” có thể gợi lên cảm giác đau đớn khó tả khi được nhắc đến. Thực tế, người bệnh thường không cảm nhận được các triệu chứng đau nhức rõ ràng cho đến khi các gai xương phát triển quá lớn, gây áp lực lên các mô mềm xung quanh.
Các loại gai xương thường gặp
Tùy vào các vị trí hình thành mà bác sĩ chuyên khoa sẽ phân thành nhiều loại gai xương khác nhau:
Gai đốt sống
Gai đốt sống là tình trạng những cấu trúc xương thừa mọc hướng ra ngoài và dọc theo hai bên thân đốt sống. Chúng có thể gây đau lưng hoặc cổ thông qua việc:
- Các cấu trúc xương thừa khiến đốt sống ma sát mạnh với nhau khi cần sự cử động của lưng, cổ và dần dần dẫn đến viêm khớp.
- Nó còn chèn ép các rễ thần kinh và gây ra ngứa kèm theo đó là các cơn đau cổ, lưng.
- Thậm chí xương thừa đó phát triển mạnh mẽ vào ống sống, gây áp lực mạnh đến tủy sống dẫn đến tình trạng suy nhược, đau nhức, yếu cơ cùng nhiều triệu chứng khó chịu khác.
Gai gót chân
Khi những gai xương “mọc” ở xương gót do canxi lắng đọng lâu ngày được gọi là tình trạng gai gót chân. Các gai xương có xu hướng hình thành về phía vòm bàn chân. Thậm chí thường xuất hiện ở những người bệnh bị viêm cân gan bàn chân và có thể khiến bệnh nhân cảm thấy đau ở mỗi bước di chuyển. Những nhánh xương nhỏ này không chỉ gây đau đớn, mà còn làm giảm khả năng vận động, khiến nhiều người gặp khó khăn trong việc đi lại. Nặng hơn là người bệnh muốn đi lại phải kèm chống nạng, ngồi xe lăn hay nhờ người thân giúp đỡ.
Gai khớp gối
Khi lớp sụn khớp ở đầu gối bị tổn thương hay còn được gọi là thoái hóa khớp gối, các đầu xương sẽ bị kích thích và viêm. Do áp lực và ma sát lớn trong khớp gối tăng lên nhiều khi các bộ phận thực hiện các hoạt động thường ngày như đi lại, chạy nhảy, co, duỗi chân…
Để bảo vệ các khớp gối, các tế bào xương sẽ phản ứng lại bằng cách hình thành gai xương. Tuy vậy, nếu hình thành gai khớp gối quá nhiều sẽ tác động tiêu cực đến các khớp, đồng thời hạn chế khớp cử động dễ dàng.
Gai khớp háng
Khớp háng bị thoái hóa dần theo thời gian cũng dẫn đến tình trạng gai xương phát triển ở bộ phận này. Một số bệnh nhân sẽ không có biểu hiện rõ ràng trong nhiều năm nhưng vẫn khiến việc di chuyển trở nên khó khăn hơn. Hầu hết các tình trạng này đều phát triển âm thầm và người bệnh không được phát hiện ngay lập tức. Về lâu về dài những triệu chứng khó chịu như đau, cứng khớp và giảm biên độ vận động là điều khó tránh khỏi. Bởi gai xương đã phát triển và chèn lên các mô mềm xung quanh nó.
Nguyên nhân gây bệnh
Tổn thương sụn khớp là một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến sự xuất hiện của gai xương. Khi đó, phản ứng viêm do bệnh thoái hóa khớp kích hoạt chính là nguyên nhân khiến sụn khớp bị bào mòn. Như vậy, gai xương chính là hệ quả gây ra từ quá trình thoái hóa khớp lâu dài.
Ngày trước, thoái hóa khớp chỉ phổ biến ở người lớn tuổi. Nhưng nay căn bệnh này đang có xu hướng bắt đầu trẻ hóa, hầu như nguyên nhân là do lối sống thiếu khoa học của người trẻ. Vậy nên, nếu mọi người không chăm sóc và bảo vệ sụn khớp, xương dưới sụn đúng cách thì bất kì ai cũng có thể bị mắc bệnh gai xương
Ngoài nguyên nhân xương mọc gai là sụn khớp thì còn phải kể đến các yếu tố làm tăng nguy cơ gai xương đó là:
- Ảnh hưởng từ di truyền.
- Do bẩm sinh, điển hình là cong vẹo cột sống.
- Làm việc sai tư thế, sai cách hoặc tập luyện thể dục thể thao cường độ cao.
- Ảnh hưởng từ thừa cân, béo phì.
- Không cung cấp đủ khoáng chất, vitamin dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng.
- Do ảnh hưởng của các bệnh lý như viêm dây chằng, viêm mạc gót chân, viêm gân… Đối với tình trạng này, các khớp xương cố gắng chữa lành bằng cách tận dụng canxi tác động trực tiếp vào các vùng bị ảnh hưởng. Điều đó đã dẫn đến việc hình thành các gai xương. Người bệnh được chẩn đoán viêm ở vị trí khác nhau dẫn đến gai xương ở các vị trí khác nhau. Ví dụ như gai gót chân là do viêm dây chằng Achilles, gai cột sống là do viêm dây chằng cột sống…
Chung quy lại, các tác động trực tiếp hay gián tiếp lên xương khớp khiến mô sụn bị hao mòn hay phá vỡ cấu trúc khớp đều là do gai xương xuất hiện. Do đó, người bệnh cần xác định các yếu tố nguy cơ sẽ góp phần ngăn chặn sự xuất hiện. Cũng như kiểm soát sự phát triển của những gai xương “đủ sức” cản trở vận động khớp này.
Triệu chứng thường gặp
Mọi người sẽ thường không biết mình bị gai xương, bởi vì hầu như xương mọc gai trong “âm thầm”. Bên cạnh việc hiểu rõ gai xương là gì, người bệnh nên tìm hiểu kỹ hơn về các triệu chứng hay gặp để nhận biết căn bệnh. Chỉ khi một vài những nhánh xương dị dạng gây áp lực lên các dây thần kinh và gân, các mô quanh khớp. Khi nó ma sát vào xương thì các triệu chứng của tình trạng gai xương mới trở nên rõ hơn. Thực tế, biểu hiện chính là của khớp thoái hóa hơn là của gai xương:
- Đau ở khớp.
- Yếu, tê hoặc cảm thấy ngứa ở cánh tay hoặc chân.
- Căng cứng khớp khiến việc khớp chuyển động càng khó khăn hơn.
- Co thắt và suy nhược cơ xương.
- Tình trạng hiếm gặp hơn là khó kiểm soát vấn đề khi tiểu tiện.
Triệu chứng ngày càng xấu hơn khi người bệnh cố gắng chuyển động khớp. Ở mỗi vị trí, gai xương do thoái hóa khớp sẽ có những triệu chứng đặc trưng ví dụ như:
- Ở cột sống sẽ gây đau nhức ở nhiều vùng khác nhau trên cơ thể.
- Ở đầu gối gây chấn thương và nhức khớp gối khi co duỗi chân và di chuyển.
- Ở bàn tay hoặc ngón tay gây ra các cục sần sùi hay cục u.
- Gai xương xuất hiện ở gót chân gây nên tình trạng đau bàn chân.
Những dấu hiệu trên cũng là biểu hiện của các căn bệnh mãn tính khác như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp… Và nó đã khiến không ít người nhầm lẫn. Vì vậy, các trường hợp tình cờ phát hiện ra gai xương sau khi đến bệnh viện để thăm khám bệnh xương khớp khác càng xuất hiện nhiều hơn.
Các phương pháp điều trị
“Gai xương là gì?” hay “Phương pháp chữa bệnh gai xương là gì?” luôn là thắc mắc của bao người bệnh từ xưa đến nay. Ngăn chặn bệnh gai xương luôn là việc khó khăn vì chúng là kết quả của sự bào mòn sụn do bệnh thoái hóa khớp. Vì vậy, để giảm nhẹ nguy cơ xương mọc gai phần nào, người bệnh cần chủ động đi thăm khám bác sĩ chuyên khoa và quản lý thoái hóa khớp từ sớm bằng cách chăm sóc sụn, xương dưới sụn từ trong ra ngoài:
Sử dụng thuốc
Nếu người bệnh bị gai xương thì việc sử dụng thuốc giảm đau sẽ là lựa chọn chữa trị đầu tiên trong trường hợp đau không quá nghiêm trọng. Hoặc người bệnh có dấu hiệu viêm, bác sĩ sẽ thiết kế và đề xuất giải pháp để phù hợp với tình trạng hiện tại.
Mặc dù những loại thuốc này có khả năng ức chế enzyme ảnh hưởng đến tình trạng viêm gây đau nhức. Từ đó giảm các triệu chứng khó chịu nhưng thuốc cũng có nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến dạ dày, tim mạch, thận. Vì vậy, bệnh nhân tuyệt đối cần lưu ý sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Đồng thời, người bệnh có tiền sử đặc biệt về thận hay dạ dày phải báo với các chuyên khoa từ đầu.
Tiêm steroid để giảm sưng, đau các khớp
Nếu việc dùng thuốc giảm đau không đem lại kết quả tốt như mong đợi, bác sĩ có thể tiêm steroid vào khớp được chỉ định để thay thế. Steroid có tác dụng giảm sưng viêm tạm thời sau khi được tiêm vào khớp, từ đó giúp giảm đau và cứng khớp. Có hai điều dưới đây người bệnh nên chú ý khi lựa chọn phương pháp điều trị này:
- Chỉ được phép tiêm nhiều nhất ba mũi steroid trên cùng một khớp trên một năm.
- Thuốc steroid chỉ có tác dụng giảm đau, chống viêm tốt chứ không có khả năng chữa gai xương tận gốc.
Vật lý trị liệu
Tuy không thể điều trị “tận gốc” bệnh gai xương khớp nhưng người bệnh tập vật lý trị liệu sẽ hỗ trợ giảm áp lực đối với cơ, khớp. Đồng thời các bài tập giúp tăng cường sức mạnh và tính linh hoạt của các khớp, xương. Qua đó cải thiện khả năng vận động và di chuyển của người bệnh. Chính vì vậy, việc luyện tập thường xuyên là yếu tố không thể thiếu trong mọi phác đồ điều trị của bệnh nhân.
Mỗi người bệnh sẽ được thiết kế các kế hoạch tập luyện riêng phụ thuộc vào tình trạng và vị trí hình thành gai xương. Đi kiểm tra tại các cơ sở y tế cùng các bác sĩ chuyên gia vật lý trị liệu có thể xây dựng giúp bệnh nhân kế hoạch luyện tập với những bài tập như:
- Giúp căng giãn cơ, bao khớp, gân
- Tập tư thế sinh hoạt và làm việc phù hợp, không gây hại tới xương khớp
- Tập luyện cơ quanh khớp giúp hỗ trợ vận động, giảm tải áp lực lên khớp đang tổn thương
Phẫu thuật
Khi gai xương trong tình trạng quá to, đè lên dây thần kinh khiến phạm vi chuyển động của khớp bị giảm đi, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Bác sĩ có thể nhanh chóng loại bỏ những gai xương này ra khỏi khớp qua vết rạch nhỏ bằng phương pháp nội soi.
Lời kết
Nhìn chung, bài viết trên đã giải thích rõ “Bệnh gai xương là gì?”, “Triệu chứng và phương pháp điều trị của bệnh gai xương”. Đó chính là một trong những dấu hiệu cảnh báo khớp đang bị thoái hóa nghiêm trọng. Để kiểm soát tốt tình trạng này, bệnh nhân cần thăm khám và điều trị hiệu quả tận gốc. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho mọi người trong việc điều trị bệnh gai xương. Hãy tiếp tục theo dõi web để cập nhật thêm nhiều thông tin về sức khỏe nhé!
