Khi bạn bị đau xương khớp nặng, phẫu thuật khớp là giải pháp tối ưu nhất. Cũng giống việc tập đi sau bó bột chân, tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp giúp bệnh nhân hoạt động trở lại một cách bình thường.
Vai trò của phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp
Bạn có thể phục hồi chức năng khớp từ tuần đầu sau ca phẫu thuật. Các phương pháp phục hồi chức năng khớp phổ biến như là vật lý trị liệu, điều trị bằng thuốc,… nhằm mục đích:
Giảm đau và giảm viêm sau phẫu thuật
Các bài tập phục hồi chức năng giúp tăng cường lưu thông máu, giúp giảm sưng và viêm nhiễm quanh khớp, từ đó giảm đau hiệu quả. Bên cạnh đó, bạn nên bổ sung sản phẩm Arthrys sau phẫu thuật nội soi hay rửa khớp hỗ trợ giảm viêm hiệu quả hơn.
Phục hồi khả năng hoạt động của khớp nhanh hơn
Sau phẫu thuật, khớp có thể bị cứng và hạn chế vận động do sự hình thành mô sẹo và sự bám dính của các mô xung quanh. Các bài tập phục hồi chức năng giúp kéo giãn cơ, tăng cường sự linh hoạt của khớp và giúp bạn hoạt động bình thường.
Ngăn ngừa biến chứng
Việc không tập luyện phục hồi chức năng sau phẫu thuật có thể dẫn đến một số biến chứng như cứng khớp, teo cơ, loãng xương,… Tập luyện đúng cách và thường xuyên giúp ngăn ngừa các biến chứng này và đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ.
Cải thiện khả năng di chuyển
Thông qua các bài tập vật lý trị liệu, sức mạnh cơ bắp được tăng cường. Ngoài ra, phục hồi chức năng có thể hạn chế teo cơ, tăng sự linh hoạt của khớp từ đó cải thiện khả năng di chuyển.
Các bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp
Có 6 loại phẫu thuật thay khớp chính: thay khớp háng, thay khớp đầu gối, thay khớp vai, thay khớp khuỷu tay, thay thế mắt cá chân. Mỗi loại phẫu thuật có bài tập phục hồi khác nhau.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp háng
Các bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp háng có thể tiến hành sau 1 tới 2 ngày giai đoạn hậu phẫu. Tròng vòng 3 tuần đầu tiên, bệnh nhân không nên tập quá sức.
Bài tập 1: Bài tập trượt gót
Bài tập Heel slides giúp máu lưu thông, giảm tình trạng hình thành cục máu đông bên trong lòng tĩnh mạch. Các bước thực hiện:
Bước 1: Nằm ngửa, 2 chân duỗi thẳng và hai bàn chân hơi dang rộng.
Bước 2: Một chân duỗi thẳng, chân còn lại co vào từ từ, giữ nguyên trong 10-30 giây.
Bước 3: Trượt gót chân trở lại vị trí ban đầu. Làm tương tự với bên chân còn lại.
Bài tập 2: Nâng chân
Bài tập nâng chân giúp phục hồi chức năng sau phẫu thuật cho cơ chậu, cơ thẳng đùi và cơ tứ đầu đùi. Các bước thực hiện:
Bước 1: Nằm ngửa, một chân duỗi thẳng trên sàn và chân còn lại cong ở đầu gối.
Bước 2: Nâng chân thẳng lên trần nhà, tập trung giữ chân thẳng khi thực hiện động tác này.
Bước 3: Giữ nguyên trong vài giây và hạ chân về vị trí ban đầu.
Bài tập 3: Tăng cường cơ khép
Bài tập tăng cường cơ khép giúp điều chỉnh sự mất cân bằng cơ và giảm căng thẳng cho lưng dưới và hông. Các bước thực hiện:
Bước 1: Nằm ngửa, duỗi thẳng chân, ngón chân hướng lên trên và gót chân chạm sàn.
Bước 2: Kẹp một quả bóng pilates giữa hai đầu gối, sau đo thả lỏng chân về vị trí ban đầu ao cho không rơi bóng. Thực hiện 12 – 20 lần, giữ trong 2-5 giây, ba lần mỗi ngày
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp đầu gối
Mục tiêu ban đầu của quá trình phục hồi chức năng đầu gối tại bệnh viện là giảm tình trạng tê cứng đầu gối. Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp gối có thể tiến hành từ tuần đầu tiên sau phẫu thuật.
Bài tập 1: Duỗi đầu gối thụ động
Bài tập này sẽ giúp tăng cường cơ đùi và phục hồi phạm vi chuyển động ở đầu gối. Các bước thực hiện:
Bước 1: Ngồi trên ghế và đặt chân đối diện lên một chiếc ghế khác sao cho đầu gối duỗi thẳng.
Bước 2: Giữ nguyên tư thế từ 5-10 giây, lặp lại 10 lần, 5 lần/ngày.
Bài tập 2: Căng dây với với cơ tứ đầu đùi
Các bài tập cho cơ tứ đầu đùi có thể cải thiện khả năng gập hông và ổn định đầu gối sau chấn thương. Các bước thực hiện:
Bước 1: Ngồi xuống, cong đầu gối và quấn một dây tập quanh bàn chân.
Bước 2: Duỗi thẳng chân quấn dây về phía trước, sau đó trở về vị trí ban đầu, thực hiện 10-12 lần mỗi lần, 3 lần mỗi ngày.
Bài tập 3: Squat nửa tường
Bài tập này giúp phát triển cơ bắp, tăng cường sức mạnh và sức bền cho cơ tứ đầu đùi. Các bước thực hiện:
Bước 1: Mở rộng chân rộng hơn vai một chút, lưng tựa vào tường và cong đầu gối ở tư thế ngồi xổm ½.
Bước 2: Bạn có thể lên hoặc xuống hoặc giữ nguyên tư thế và đảm bảo giữ cho giữa xương bánh chè thẳng hàng với ngón chân giữa của bàn chân. Thực hiện 8 – 12 lần lặp lại, 3 lần mỗi ngày.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp vai
Bệnh nhân thay khớp vai sẽ bắt đầu phục hồi chức năng sau phẫu thuật bằng vật lý trị liệu từ một đến hai tuần sau phẫu thuật. Bệnh nhân cần kiên trì tập từ 4 tới 6 tháng để hồi phục sức khỏe.
Bài tập 1: Đứng hàng hẹp một tay với dây
Bằng cách thực hiện bài tập này, bạn sẽ tăng cường cơ xơ và cơ trám nằm cạnh xương bả vai, giúp cải thiện tư thế và sự ổn định của xương bả vai. Các bước thực hiện:
Bước 1: Đứng thẳng, buộc chặt một dây tập quanh một vật cố định ở phía trước bạn.
Bước 2: Giữ dây bằng một hoặc cả hai tay, kéo khuỷu tay ra sau cơ thể đồng thời siết chặt cơ bả vai. Thực hiện 12 – 20 lần, ba lần mỗi ngày.
Bài tập 2: Trượt vai
Bài tập này giúp bệnh nhân ngồi, đứng thẳng và thực hiện các hoạt động như nâng với các vật thể trên cao. Các bước thực hiện:
Bước 1: Ngồi cạnh bàn và đặt cẳng tay lên bàn.
Bước 2: Trượt cánh tay ra xa bạn khi bạn nghiêng người về phía bàn, trượt xa nhất có thể. Thực hiện 12 – 20 lần, ba lần mỗi ngày.
Bài tập 3: Nâng tay uốn cong thụ động
Bài tập này giúp vai không bị cứng, cải thiện khả năng hoạt động của vai. Các bước thực hiện:
Bước 1: Sử dụng 2 tay để nâng thanh gỗ, nâng cánh tay lên cao nhất có thể.
Bước 2: Từ từ hạ cánh tay xuống, thực hiện 12 – 20 lần, ba lần mỗi ngày.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khuỷu tay
Vật lý trị liệu sẽ bắt đầu ngay sau phẫu thuật thay khớp khuỷu tay của bạn 1 tới 2 ngày. Khả năng hồi phục chức năng sau phẫu thuật khủy tay có thể kéo dài 3 tới 6 tháng.
Bài tập 1: Duỗi cơ gấp cẳng tay
Bài tập này giúp kéo căng các cơ gấp cẳng tay và có thể giúp điều trị chấn thương ở cổ tay và khủy tay. Các bước thực hiện: Đặt tay lên tường với các ngón tay hướng xuống sàn và duỗi thẳng cánh tay. Thực hiện 5-8 lần, 3 lần một ngày.
Bài tập 2: Xoay khuỷu tay với dây thun
Bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cơ xoay quanh khuỷu tay. Các bước thực hiện:
Bước 1: Gập cánh tay 90 độ, một tay giữ cố định một đầu dây.
Bước 2: Tay còn lại giữ đầu dây còn lại sao cho lòng bàn tay hướng lên trên, sau đó từ từ xoay cổ tay để lòng bàn tay úp xuống dưới.
Bài tập 3: Duỗi cơ bằng cả hai tay
Bài tập này chủ yếu giúp tăng cường sức mạnh cho cơ tam đầu ở mặt sau và hai bên cánh tay trên. Các bước thực hiện:
Bước 1: Giữ sợi dây co dãn vào một vật thể cố định như cửa .
Bước 2: Giữ dây tập bằng cả 2 tay, duỗi thẳng 2 tay tạo lực căng cho dây, sau đó từ từ gập tay lên ngực để trở về trạng thái ban đầu.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay mắt cá chân
Sau phẫu thuật, mắt cá chân sẽ được bó bột. Vì vậy, việc phục hồi chức năng sau phẫu thuật mắt cá chân được bắt đầu từ khoảng tuần thứ 2 giai đoạn hậu phẫu.
Bài tập 1: Nâng gót chân khi ngồi
Nói một cách đơn giản, nâng gót chân giúp cơ bắp chân của bạn khỏe hơn. Cơ bắp chân tác động đến các cơ bàn chân và mắt cá chân của bạn. Bài tập này sẽ hỗ trợ các chuyển động hàng ngày, như đi bộ, leo cầu thang, nhảy. Các bước thực hiện:
Bước 1: Ngồi thẳng trên ghế, đặt chân thẳng trên sàn.
Bước 2: Từ từ nâng gót chân lên, giữ nguyên 2 giây và trở lại vị trí ban đầu.
Bài tập 2: Lật mắt cá chân
Bài tập lật mắt cá chân chủ yếu được sử dụng để tăng cường sức mạnh cho các cơ mắt cá chân, góp phần vào sự ổn định của mắt cá chân. Các bước thực hiện:
Bước 1: Đặt 1 chân chạm vào tường, một chân đứng giữ thăng bằng.
Bước 2: Từ từ di chuyển chân chạm tường ra xa, giữ 10 giây và lặp lại 10 lần, thực hiện 3 lần mỗi ngày.
Bài tập 3: Bài tập bảng chữ cái
Bài tập này giúp củng cố sức mạnh cho bàn chân và mắt cá chân, ngăn ngừa té ngã. Các bước thực hiện:
Bước 1: Ngồi trên ghế, chân đặt lên mặt đất.
Bước 2: Nhấc 1 chân lên, sử dụng ngón chân và mắt cá chân để vẽ các chữ tỏng bảng chữ cái. Thực hiện 3 lần mỗi ngày.
Tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi cơ xương khớp. Khi mắc bệnh, bạn cần đến những phòng khám uy tín để thăm khám. Và chắc chắn rồi, đừng quên theo dõi thêm các bài viết của Arthrys để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình bạn.
`
