Phẫu thuật khớp là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả cho các bệnh lý về khớp như thoái hóa khớp và khô khớp. Việc tiêm dưỡng chất là một bước quan trọng để đảm bảo quá trình phục hồi được tốt nhất. Cùng tìm hiểu tại sao phải tiêm dưỡng chất sau phẫu thuật khớp, các loại dưỡng chất được dùng và một số lưu ý sau phẫu thuật.
Tổng quan về phẫu thuật khớp
Phẫu thuật khớp là một thủ thuật phẫu thuật để thay thế một phần hoặc toàn bộ khớp. Thông thường, cần ít nhất vài tháng để có thể phục hồi sau phẫu thuật. Thời gian phục hồi sẽ phụ thuộc vào khớp bạn thay thế là khớp nào. Một số loại phẫu thuật thay khớp có thể kể đến như cắt sửa sụn chêm, thay khớp đầu gối, nội soi tái tạo,…
Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ các phần bị hỏng của khớp tự nhiên và thay thế chúng bằng các khớp nhân tạo được làm bằng kim loại, nhựa hoặc gốm. Bất kỳ khớp lớn nào cũng có thể được thay thế bằng phẫu thuật thay khớp, bao gồm: hông, đầu gối, vai, khuỷu tay, cổ tay,…
Bác sĩ phẫu thuật sẽ đề nghị thay khớp toàn phần hoặc một phần:
- Thay khớp toàn phần (phẫu thuật thay khớp toàn phần): Trong quá trình thay khớp toàn phần, bác sĩ phẫu thuật sẽ thay thế tất cả các bộ phận của khớp bằng khớp giả.
- Thay khớp một phần (phẫu thuật thay khớp một phần): Thay khớp một phần đúng như tên gọi của nó. Bác sĩ phẫu thuật sẽ chỉ thay thế một số bộ phận của khớp. Một số nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đôi khi gọi đây là tái tạo bề mặt khớp.
Tại sao phải tiêm dưỡng chất sau phẫu thuật khớp?
Trước khi tiêm dưỡng chất sau phẫu thuật khớp, bác sĩ sẽ loại bỏ các mô tổn thương và các mảnh vụn bên trong. Bước này được gọi là làm sạch tổ chức thoái hoá. Trong y tế, 3 dưỡng chất phổ biến được tiêm vào khớp là acid hyaluronic (HA), tiêm collagen và huyết tương giàu tiểu cầu PRP. Mỗi dưỡng chất được tiêm sẽ có công dụng khác nhau.
Acid hyaluronic (HA)
Hyaluronic acid là một chất tự nhiên có sẵn trong dịch khớp. Khi khớp bị thoái hóa, chất lượng của dịch khớp sẽ thay đổi. Đây là hoạt chất được sử dụng rộng rãi, có vai trò như bộ giảm xóc cho khớp. Tiêm HA khá đau và cần tiêm định kỳ để duy trì hiệu quả. Tuy nhiên, chúng ta không thể phủ nhận một số công dụng của HA sau phẫu thuật:
- Bôi trơn: Hyaluronic acid có độ nhớt cao giúp giảm ma sát ở các khớp, do đó làm giảm đau, cứng khớp.
- Giảm đau: Trong một số trường hợp, các phân tử acid hyaluronic tạo ra một ranh giới xung quanh các đầu dây thần kinh ở đầu gối, ngăn chặn các tín hiệu đau truyền đến não.
Tiêm collagen
Collagen là một loại protein cấu trúc chính trong cơ thể con người, là thành phần chính của mô liên kết và chiếm khoảng 45–75% trọng lượng khô trong dây chằng, gân và sụn. Sợi collagen là thành phần chính của ma trận ngoại bào.
Thông thường, các bác sĩ sẽ tiêm collagen thủy phân sau phẫu thuật khớp. Tính khả dụng sinh học của các axit amin và peptit từ collagen thủy phân là một khía cạnh quan trọng để giải thích tác dụng của chúng tới cơ xương khớp. Các nghiên cứu khác nhau đã chỉ ra rằng các peptide collagen kích thích tổng hợp các đại phân tử ECM giúp tăng sinh sụn, tăng hoạt động của tế bào tạo xương và giảm hoạt động của tế bào hủy xương. Tại Việt Nam, Arthrys là sản phẩm tiêm collagen thủy phân an toàn hàng đầu chữa cơ xương khớp đã được nghiên cứu lâm sàng bạn nên tham khảo.
Huyết tương giàu tiểu cầu PRP
Máu của chúng ta bao gồm các tế bào hồng cầu, bạch cầu, huyết tương và tiểu cầu. Huyết tương giàu tiểu cầu là huyết tương có nồng độ tiểu cầu cao hơn bình thường.
Tiểu cầu chứa protein hoạt tính sinh học, bao gồm các yếu tố tăng trưởng, đóng vai trò quan trọng trong quá trình sửa chữa và tái tạo mô. Để chuẩn bị PRP, một lượng nhỏ máu được lấy từ bệnh nhân và ngay lập tức đưa vào máy ly tâm để tách huyết tương giàu tiểu cầu khỏi các thành phần còn lại bằng lực ly tâm.
Các yếu tố tăng trưởng và protein đặc biệt có trong PRP có thể tăng cường phục hồi mô, tái tạo và chữa lành xương, hình thành mạch máu mới, sửa chữa mô liên kết và chữa lành vết thương. Phương pháp điều trị PRP được sử dụng để thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương nhanh hơn với kết quả tốt hơn bằng cách kích thích quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể.
Những lưu ý sau tiêm dưỡng chất vào khớp
Tác dụng phụ thường gặp nhất của tiêm dưỡng chất sau phẫu thuật khớp là đau nhẹ và sưng tại vị trí tiêm. Phần lớn tình trạng này sẽ tự khỏi. Khoảng 1% số người có phản ứng nghiêm trọng hơn gọi là bùng phát do tiêm. Phản ứng này khiến dịch tích tụ trong khớp, gây sưng và đau đáng kể. Bác sĩ có thể rút dịch ra để làm giảm tình trạng này. Bên cạnh đó, cần lưu ý tránh các hoạt động mạnh như chạy và nâng vật nặng, đặc biệt trong vòng 2 ngày sau tiêm.
Qua bài viết này, hy vọng rằng độc giả đã có cái nhìn tổng quan về tại sao phải tiêm dưỡng chất sau phẫu thuật khớp. Để đạt được kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần tìm phòng khám uy tín, tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Hãy theo dõi thêm các bài viết khác của Arthrys để có thêm kiến thức về cơ xương khớp cho bản thân mình.
