Phẫu thuật nội soi khớp háng là bước khởi đầu cho quá trình lấy lại chức năng cơ thể của bệnh nhân. Nhưng để thực sự làm chủ lại cơ thể, tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật nội soi khớp háng là việc không thể thiếu. Việc hiểu rõ và tuân thủ chương trình phục hồi chức năng chính là chìa khóa giúp người bệnh đạt được sự phục hồi tốt nhất, chất lượng cuộc sống được nâng cao.
Tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật nội soi khớp háng
Vận động khớp cổ chân: Gấp duỗi cổ chân một cách từ từ, cố gắng gấp duỗi với biên độ tối đa, làm nhiều lần trong ngày, bắt đầu ngay sau khi giảm viêm và tiếp tục cho đến khi bệnh nhân hoàn toàn bình phục. Cứ 5 đến 10 phút vận động gấp duỗi khớp cổ chân 10 lần.
Vận động xoay khớp cổ chân: Xoay bàn chân chân từ trong ra ngoài 5 lần, mỗi ngày tập 3 đến 4 lần.
Gấp duỗi khớp háng và khớp gối: Trượt gót chân trên giường về phía mông, giữ gót chân trên giường 5 giây, lặp lại động tác 10 lần, mỗi ngày tập như vậy 3 hoặc 4 lần.
Tập dạng khớp háng: Dạng 2 chân đến khi thấy đau sau đó đưa chân về vị trí ban đầu, lặp lại động tác 10 lần. Mỗi ngày tập 3 đến 4 lần.
Tập cơ mông: Gồng ép cả hai cơ mông để hơi nâng hai đùi lên và giữ trong 5 giây rồi thả lỏng. Lặp lại động tác 10 lần, mỗi ngày 3 đến 4 lần.
Tập cơ tứ đầu đùi: Lên gân cơ tứ đầu đùi. Cố gắng khớp gối duỗi tối đa, giữ 5 đến 10 giây, lặp lại 10 lần trong thời gian 10 phút, tiếp tục cho đến khi cảm giác mỏi cơ.
* Tập luyện tư thế đứng
Tập nâng gối: Từ từ nâng gối của chi phẫu thuật hướng lên càng cao càng tốt nhưng không cao quá thắt lưng, giữ trong 2-3 giây sau đó hạ chân xuống (làm 10 lần). Tập nhắc lại 3-4 lần trong 1 ngày.
Tập dạng khớp háng: Giữ cho hông, gối, cổ chân thẳng và cơ thể ở tư thế đứng thẳng không nghiêng người về bên đối diện. Chân phẫu thuật từ từ dạng ra ngoài (giữ các ngón chân của bệnh nhân hướng về phía trước) xa nhất có thể và giữ trong 3 giây, sau đó từ từ đưa chân về vị trí ban đầu và thư giãn (làm lặp lại10 lần). Tập nhắc lại 3-4 lần trong 1 ngày.
Tập duỗi khớp háng: Đưa chân ra sau từ từ (giữ đầu gối thẳng trong suốt quá trình đưa chân) càng xa càng tốt và giữ trong 3 giây, sau đó từ từ đưa chân về vị trí ban đầu và thả lỏng (làm lặp lại 10 lần). Chú ý giữ lưng thẳng và không được nghiêng người ra phía trước. Tập nhắc lại 3-4 lần trong ngày.
* Tập cơ tứ đầu đùi
– Bệnh nhân ngồi trên ghế, người hơi ngửa ra sau, lưng tựa vào thành ghế, kéo các ngón chân của chi phẫu thuật hướng về phía bệnh nhân, gồng các cơ ở phía trước đùi và duỗi thẳng đầu gối. Giữ chặt và đếm chậm đến 10, từ từ hạ thấp chân phẫu thuật và thả lỏng (làm 10 lần). Tập nhắc lại 3-4 lần trong 1 ngày.
– Bệnh nhân nằm ngửa, đặt dưới khoeo chân phẫu thuật một khăn cuộn tròn. Co cơ đùi, gối duỗi thẳng tối đa, nâng cẳng chân lên khỏi mặt giường khoảng 10 cm, giữ 5 đến 10 giây sau đó hạ xuống từ từ, nhắc lại cho đến khi cảm giác mỏi cơ.
* Tập vận động đi lại trên đường bằng và lên xuống cầu thang
Sau vài ngày bệnh nhân có thể bắt đầu tập đi những đoạn ngắn trong phòng bệnh, và thực hiện các động tác nhẹ nhàng mỗi ngày. Hoạt động sớm sẽ giúp phục hồi sức cơ và vận động của khớp háng.
Tập đi với khung hoặc hai nạng chịu toàn bộ tải trọng: Đứng thoải mái và chịu tải trọng cơ thể với sự hỗ trợ của khung tập đi hoặc hai nạng. Đi từng đoạn ngắn một (đưa khung hoặc hai nạng đi trước, sau đó nhấc chân mổ đi từng bước một).
Khi bước đi gối thẳng, bàn chân vuông góc và đặt gót xuống trươc sau đó đặt cả bàn chân xuống sàn, khi nhấc chân thì các ngón chân rời sàn sau cùng. Cố gắng tập đi nhẹ nhàng nhất có thể. Dần dần bệnh nhân có thể dồn càng nhiều tải trọng của cơ thể lên chân đau.
Tập đi với một gậy hoặc một nạng: Khung tập đi thường dùng cho những tuần đầu sau mổ, giúp cho bệnh nhân giữ thăng bằng và tránh bị ngã. Sau đó bệnh nhân có thể dùng một nạng hoặc một gậy chống hỗ trợ trong những tuần tiếp theo cho đến khi thấy sức cơ phục hồi và có thể lấy lại đựơc thăng bằng. Người bệnh có thể sử dụng 1 nạng hoặc gậy chống khi đứng và giữ thăng bằng, trọng lượng cơ thể dồn đều trên hai chân. Nạng và gậy được sử dụng ở bên tay đối diện với khớp bị mổ.
Tập lên xuống cầu thang: Ngày thứ 2 hoặc thứ 3 sau phẫu thuật bệnh nhân có thể tập đi lên xuống cầu thang. Khi tập lên xuống cầu thang yêu cầu cả hai yếu tố sự dẻo dai và sức mạnh. Tập lên xuống cầu thang với 2 nạng, nếu sử dụng 1 nạng thì cần sự hỗ trợ của tay vịn cầu thang và tập đi từng bước một. Khi lên cầu thang luôn bước chân lành trước, khi xuống bước chân phẫu thuật khớp trước. Người bệnh cần sự hỗ trợ của người khác cho đến khi hồi phục phần lớn sự vận động và sức khỏe. Không nên tập ở những bậc thang cao quá 18cm và luôn dùng tay vịn cầu thang để hỗ trợ.
* Tập các động tác sinh hoạt hàng ngày
Tập lấy các vật dưới thấp: Từ ngày thứ 4 sau mổ hướng dẫn bệnh nhân lấy các vật ở dưới sàn nhà. Khi lấy các vật dưới thấp cần phải cúi thì chân lành đưa ra trước, chân phẫu thuật đưa ra sau đầu gối thẳng, tay cùng bên với khớp háng phẫu thuật tỳ vào nạng và từ từ cúi xuống lấy vật dưới sàn.
Nguyên tắc vận động đối với bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi khớp
* Trong 6 tháng đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân không được thực hiện các vận động sau để không bị sai khớp nhân tạo:
– Gập thân quá 90 độ,
– Nâng khớp gối bên phẫu thuật cao hơn khớp háng.
– Vắt chéo chân sang bên chân phẫu thuật và xoay ngoài.
– Lao động nặng.
* Tư thế ngồi
– Không phải vị trí ngồi nào cũng giảm bớt sức ép cho khớp háng. Nên dùng loại ghế gỗ hoặc ghế bành để có tư thế ngồi thẳng lưng. Tránh vị trí ngồi thấp hơn đầu gối.
– Không gập khớp háng quá 90 độ, ví dụ ngồi xổm, bước cầu thang quá cao, ngồi bó gối, cố nhặt vật rơi dưới sàn.
– Khi đang ngồi, nếu muốn đứng dậy không nên cúi mình ra trước để đứng dậy, nên dùng hai tay để hỗ trợ và cố gắng giữ lưng thẳng.
– Tuyệt đối không ngồi bắt chéo chân ngay cả khi bình phục.
*Tư thế ngủ: Tốt nhất bệnh nhân nên nằm ngửa trên giường. Nếu bệnh nhân không thể ngủ được ở tư thế này, thì có thể nằm nghiêng về bên không phẫu thuật khi được bác sỹ cho phép. Sau 4 tuần mới được phép nằm nghiêng về bên chân phẫu thuật. Khi nằm nghiêng cần phải thêm một chiếc gối hoặc lớp đệm dày giữa hai chân để hai chân bệnh nhân không giao nhau trong khi ngủ. Tủ cạnh giường của bệnh nhân phải luôn đặt ở bên chi phẫu thuật.
Khớp háng là khớp quan trọng của cơ thể. Sau phẫu thuật, khớp háng rất dễ bị viêm và nhiễm trùng. Bệnh nhân chỉ được tập phục hồi chức năng khi tình trạng viêm và nhiễm trùng đã hết. Tiêm Collagen thủy phân Arthrys Regain ngay sau khi hoàn thành ca phẫu thuật giúp đẩy lùi viêm nhanh chóng và rút ngắn thời gian phục hồi của bệnh nhân.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật nội soi khớp háng là giai đoạn quan trọng, quyết định sự thành công của quá trình điều trị. Bằng sự kiên trì và thực hiện đúng phương pháp, bệnh nhân sẽ nhanh chóng lấy lại sự tự tin và trở lại cuộc sống như xưa. Hãy luôn nhớ rằng, sự kiên nhẫn và quyết tâm chính là chìa khóa để đạt được kết quả tốt nhất trong hành trình phục hồi của các bệnh nhân.
