Bệnh còi xương là bệnh lý phổ biến xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng thường hay gặp ở trẻ em. Nếu không phát hiện, điều trị kịp thời, bệnh này sẽ gây ra nhiều tác động tiêu cực như mất xương vĩnh viễn, chậm phát triển và các dị tật về xương. Vậy bệnh còi xương ở trẻ em là gì, nguyên nhân và triệu chứng của bệnh ra sao? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để có hiểu thêm nhé!
Bệnh còi xương ở trẻ em là gì?
Còi xương là loại bệnh lý phổ biến ở trẻ em, được biểu hiện qua tình trạng loạn dưỡng xương. Bệnh này thường hay gặp ở độ tuổi dưới 3 tuổi. Các trẻ em ở cùng miền núi, nơi có sương mù nhiều, ít ánh nắng sẽ dễ bị bệnh còi xương hơn. Vì vậy dẫn đến việc bị thiếu Vitamin D, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và hấp thu của Canxi và Photpho. Đây là những nguyên liệu rất cần thiết tạo nên một bộ khung xương.
Tuy nhiên trẻ em ở thành thị cũng có thể bị bệnh còi xương do trẻ ở trong nhà quá lâu. Việc không được tiếp xúc với nắng thường xuyên cũng sẽ dẫn đến thiếu tổng hợp Vitamin D gây còi xương.
Còi xương là loại bệnh lý phổ biến ở trẻ em.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây ra bệnh còi xương ở trẻ em chia làm 3 nhóm chính, dựa theo độ tuổi và tình trạng bệnh còi xương của trẻ, gồm:
Còi xương bào thai
Tình trạng này thường xảy ra khi trẻ bị sinh non, sinh đôi hay sinh ba do mẹ không cung cấp đủ vitamin D và canxi trong khi mang thai. Theo các nghiên cứu, nhu cầu vitamin D của thai phụ tăng cao gấp khoảng 3 lần so với bình thường. Đặc biệt là trong 3 tháng cuối thai kỳ, vì vậy các mẹ nên bổ sung hàm lượng vi chất này vào cơ thể mỗi ngày. Điều này giúp đảm bảo thai nhi được cung cấp dinh dưỡng kịp thời và ngăn ngừa trẻ bị còi xương.
Còi xương sớm ở trẻ em dưới 6 tháng tuổi
Đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, nhiều bố mẹ thường không chú ý tới việc bổ sung thêm vitamin D cho trẻ. Bên cạnh đó, nhiều mẹ bắt đầu thực hiện chế độ ăn kiêng cho trẻ quá sớm, kiêng ăn các loại thực phẩm giàu canxi như cá, tôm… Điều này khiến chất lượng sữa bị giảm sút và thiếu hụt canxi. Khi đó, trẻ bị còi xương sớm hơn và ngày càng nghiêm trọng hơn.
Còi xương ở trẻ em trên 6 tháng tuổi
Phần lớn trẻ bị còi xương thuộc nhóm độ tuổi này. Trẻ bị mắc bệnh do chế độ dinh dưỡng không đủ chất, sống trong môi trường thiếu ánh sáng và cách chăm sóc không khoa học.
Dấu hiệu, triệu chứng của bệnh còi xương ở trẻ em
Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bệnh còi xương gây ra một số biến dị ban đầu của xương như chứng sọ mềm, mỏng (nhũn sọ). Điều này khiến sọ bị lõm hoặc xương bị thóp chậm liền. Bên cạnh đó, trẻ thường hay có một số triệu chứng như ngủ không sâu giấc, dễ bị giật mình, rụng tóc vành khăn, đổ mồ hôi trộm và quấy khóc nhiều.
Đối với các bạn trẻ lớn hơn, bệnh còi xương còn có những biểu hiện sau:
- Đau nhức, mềm ở xương chậu, xương chi, xương cột sống.
- Chán ăn và suy dinh dưỡng.
- Bé chậm phát triển chiều cao.
- Dễ gãy xương.
- Hay bị chuột rút.
- Răng mọc chậm, men răng yếu, dễ bị sâu răng, cấu trúc bất thường…
- Trong một số trường hợp bé bị còi xương nặng sẽ dẫn đến tình trạng bị co giật và nôn mửa nhiều.
Còi xương là một loại bệnh lý thường gặp ở trẻ con, gây ra nhiều hệ lụy đến sức khỏe và sự phát triển sau này. Vì vậy, khi trẻ có những triệu chứng trên, bố mẹ cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và kiểm tra nguyên nhân. Khi đó mới lựa chọn được phương án điều trị phù hợp.
Bệnh còi xương còn có những biểu hiện sau.
Cách chẩn đoán bệnh còi xương ở trẻ em
Bên cạnh những thông tin về triệu chứng của trẻ như tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, bác sĩ sẽ thực hiện thêm một số xét nghiệm. Việc này để tìm nguyên nhân, đánh giá hiện trạng còi xương của trẻ và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Các thủ thuật y khoa bác sĩ thường sử dụng trong chẩn đoán bệnh còi xương gồm:
Chụp X-quang xương
Thông qua hình ảnh, bác sĩ sẽ đánh giá được mật độ xương và cấu trúc và xương hiện tại của trẻ. Từ đó bác sĩ phân tích và chỉ ra những khiếm khuyết ở xương của trẻ. Điều này giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng bệnh còi xương của trẻ và có phương án điều trị phù hợp sao cho hiệu quả nhất.
Xét nghiệm máu
Xét nghiệm nhằm đánh giá nồng độ canxi, vitamin D, photpho trong máu. Trẻ sẽ có nguy cơ bị mắc bệnh còi xương cao hơn nếu các chỉ số này thấp hơn mức tiêu chuẩn.
Xét nghiệm nước tiểu
Dựa vào kết quả xét nghiệm nước tiểu, bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ đào thải Canxi và Phosphate ra khỏi cơ thể. Khi đó bác sĩ sẽ kiểm tra xem trẻ có bị còi xương hay bị các vấn đề về dinh dưỡng khác không.
Cách chữa trị bệnh
Để điều trị bệnh còi xương, bác sĩ tập trung vào việc bổ sung các dưỡng chất cần thiết thông qua ăn uống và thuốc bổ sung thêm. Đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn do bị rối loạn thận hoặc di truyền, phụ huynh cần đặc biệt chú trọng đến việc bổ sung dinh dưỡng cho trẻ.
Thường thì sau một tuần điều trị, hiệu quả của bệnh sẽ bắt đầu hiển thị và các biến dạng xương dần được cải thiện. Ở một số trường hợp đặc biệt, như khi chân bị vòng kiềng hoặc bị biến dạng xương nghiêm trọng hơn sẽ cần đến việc sử dụng nẹp hay phẫu thuật để chỉnh lại tư thế xương. Quá trình điều trị cũng cần được theo dõi chặt chẽ, thường xuyên xét nghiệm máu và chụp X-quang. Điều này để đảm bảo việc bổ sung vitamin D được chính xác và hiệu quả nhất.
Bác sĩ tập trung vào việc bổ sung các dưỡng chất cần thiết.
Biến chứng bệnh còi xương ở trẻ em
Trẻ bị còi xương nếu không được điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ đối mặt với các biến chứng rất nguy hiểm. Còi xương làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và trí tuệ, khiến trẻ cảm thấy bị tự ti, mặc cảm khi dần lớn lên. Một số biến chứng của bệnh còi xương ở trẻ em gồm:
- Lồng ngực biến dạng và rút lõm lồng ngực
- Gù, ưỡn, vẹo cột sống.
- Chức năng hô hấp bị hạn chế, dễ bị mắc bệnh về đường hô hấp như viêm phổi…
- Tay, chân cong, chân đi vòng kiềng, chân chữ bát.
- Dị tật răng.
- Khung xương chậu hẹp và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
- Chiều cao hạn chế, tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến giống nòi sau này.
- Loãng xương và tăng nguy cơ tiêu xương, gãy xương.
Bên cạnh đó, bệnh còi xương còn có một số dị tật xương khác như: Xương sọ bị biến dạng, cổ tay và mắt cá nhân dày lên…
Còi xương làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và trí tuệ.
Phương pháp phòng ngừa bệnh còi xương ở trẻ em
Để giảm nguy cơ trẻ bị còi xương, bố mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp giúp phòng ngừa bệnh cho trẻ. Nhất là ngay trong giai đoạn thai kỳ hay những năm tháng đầu đời.
Trong giai đoạn thai kỳ
Khi mang thai, cơ thể mẹ cần một lượng lớn vitamin D để giúp thai nhi được hình thành và phát triển phần khung xương. Vì vậy, mẹ cần chú ý cung cấp đủ lượng vitamin D qua tiếp xúc ánh nắng mặt trời hay bổ sung thực phẩm và thuốc bổ sung.
Hơn nữa, khi đi thăm khám thai định kỳ, mẹ cũng cần kiểm tra xem cơ thể đã có đủ vitamin hay chưa. Khi đó, bổ sung thêm vitamin D theo đúng liều lượng mà bác sĩ chỉ định. Bình thường, một thai phụ sẽ cần cung cấp vitamin D một lượng khoảng 800 – 1000 IU/ngày. Nhưng đối với mẹ bầu được bác sĩ chẩn đoán là bị thiếu vitamin D, bác sĩ sẽ bổ sung liều lượng khoảng 1000 – 2000 IU vitamin D3/ngày.
Tuy nhiên, việc bổ sung dưỡng chất cần được cân nhắc và theo dõi chặt chẽ để tránh tình trạng dư thừa. Ngoài ra, mẹ bầu cũng nên bổ sung đa dạng nhiều loại thực phẩm. Đặc biệt là những loại chứa nhiều vitamin D và canxi như sữa, cua, cá, phô mai, tôm…
Khi mang thai cơ thể mẹ cần một lượng lớn vitamin D.
Đối với trẻ em
Để tránh bị còi xương, các bậc phụ huynh cần chú ý giúp trẻ bổ sung đủ canxi và vitamin D ngay từ khi còn nhỏ, qua các biện pháp sau đây:
Xây dựng thực đơn giàu canxi và vitamin D
Bố mẹ nên chuẩn bị chế độ ăn hàng ngày của trẻ có những thực phẩm giàu canxi và vitamin D. Ví dụ như sữa, sản phẩm từ sữa, rau xanh, đậu, ngũ cốc, hạnh nhân, nước ép trái cây…
Cung cấp đủ vitamin D cho cơ thể
Trẻ bổ sung vitamin D thông qua thực phẩm như sữa, cá béo, ngũ cốc… Ngoài ra, trẻ cũng nên được thường xuyên tắm nắng. Ánh nắng mặt trời cũng là nguồn vitamin D tự nhiên, rất an toàn và hiệu quả. Bố mẹ cũng có thể tham khảo thêm ý kiến bác sĩ về việc dùng các loại thực phẩm bổ sung vitamin D cho trẻ.
Nuôi con bằng sữa mẹ trong khoảng 6 tháng đầu sau sinh
Sữa mẹ có chứa đầy đủ dưỡng chất và kháng thể để giúp hỗ trợ hệ miễn dịch cho trẻ. Tuy nhiên, các mẹ cũng cần chú ý đảm bảo thực đơn ăn uống đủ chất sau khi sinh để giúp cung cấp sữa mẹ tốt nhất cho bé.
Thường xuyên tập luyện
Đây là phương pháp không chỉ giúp tránh bệnh còi xương ở trẻ em mà còn giúp trẻ phát triển, khỏe mạnh toàn diện. Những hoạt động như nhảy, chạy, đi bộ, leo trèo… sẽ giúp trẻ nâng cao sức bền và kích thích hình thành xương, giúp xương trở nên chắc khỏe. Hiện nay có rất nhiều các lớp thể thao trẻ có thể tham dự tại trường học.
Lời Kết
Trên đây là những thông tin hữu ích về bệnh còi xương ở trẻ em. Căn bệnh này có nguy cơ xảy ra ở mọi lứa tuổi trẻ em và trong bất kỳ giai đoạn phát triển nào của bé. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ về bệnh còi xương ở trẻ em và các cách phòng ngừa bệnh. Hãy theo dõi thêm web để cập nhật thêm nhiều bài viết về sức khỏe nhé!
