Gãy xương ức hay còn được gọi là gãy xương ngực, căn bệnh xuất hiện do ảnh hưởng lớn từ ngoại lực. Điều này gây đau đớn và tác động tiêu cực đến quá trình hít thở của người bệnh. Vậy những triệu chứng nào giúp người bệnh nhận biết gãy xương ức? Hãy theo dõi bài viết dưới đây tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị bệnh lý này.
Tổng quan về xương ức
Xương ức chính là xương lồng ngực, một loại xương dài, nằm thẳng dẹp, được đặt ở chính giữa lồng ngực. Các xương ức liên kết với các xương sườn hình thành nên một vùng mặt trước của lồng ngực. Điều này có chức năng bảo vệ phổi, tim và các mạch máu xung quanh lồng ngực tránh việc bị tổn thương.
Xương ức chính là xương lồng ngực, một loại xương dài.
Gãy xương ức là gì?
Người bệnh bị vỡ xương ức hầu như nguyên nhân là do liên quan đến tổn thương giảm tốc hay chấn thương trong xương ngực kín. Khi đó, xương ức phải chịu áp lực từ ngoại lực rất mạnh và gây ra nhiều biến chứng sau này đau đớn tại lồng ngực.
Vốn dĩ xương ức là nơi có chức năng bảo vệ các cơ quan ở trong lồng ngực nên khi bị gãy xương sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng khác như dập phổi, xuất huyết, tổn thương tim…
Chấn thương này còn có khả năng để lại các hậu quả ngắn hạn và dài hạn. Cụ thể như sau:
- Biến chứng ngắn hạn thường xuyên xuất hiện nhất là đau ngực. Cơ thể không có chức năng tự làm sạch dịch tiết từ phổi tự nhiên dẫn đến nhiễm trùng ở ngực.
- Gãy xương ức cũng có khả năng khiến tim và mô phổi tụ máu và thâm tím.
- Hiện tượng khớp giả gây ra tình trạng đau đớn dữ dội và cần phải phẫu thuật nếu nguy hiểm.
- Trong quá trình hồi phục, người bệnh gặp khó khăn khi cử động cánh tay. Chính vì vậy, sau điều trị vài tuần người bệnh sẽ thấy cứng ở ngực và đau ở cột sống.
Nguyên nhân gãy xương ức
Tình trạng này xuất hiện khi xương ức chịu một lực tác động mạnh gây nứt xương. Tác nhân của chúng sẽ tách ra thành hai nhóm do tổn thương hoặc không do tổn thương:
- Chấn thương là nguyên nhân chính: Điều này do té ngã từ sinh hoạt như tai nạn lao động, giao thông hoặc chấn thương do thể thao, hoặc đánh nhau.
- Gãy xương do áp lực: Xương ức chịu một lực mạnh liên tục trong thời gian dài, tại một vị trí nhất định sẽ bị yếu hơn phần xương khác. Loại gãy xương ức này hầu như do chấn thương thể thao, thường gặp vận động viên chơi golf.
- Gãy xương do bệnh lý: Các bệnh như khối u xương ác tính, viêm xương tủy xương, loãng xương… Dù chì có chấn thương rất nhỏ nhưng một vài vị trí xương có thể yếu, gãy.
- Ho dữ dội: Điêu này thường xuyên gặp phải gặp ở người cao tuổi, đặc biệt là người bị loãng xương và bị phổi mạn tính.
Bên cạnh một vài tình huống khác cũng có khả năng gây gãy xương ức như:
- Do ung thư di căn xương, có vài vị trí trên xương quá yếu, tự gãy mà không có bất cứ tác động lực từ bên ngoài.
- Gãy xương sau khi thực hiện cấp cứu xoa bóp tim ngoài lồng ngực.
Tình trạng này xuất hiện khi xương ức chịu một lực tác động mạnh gây nứt xương.
Dấu hiệu nhận biết
Bệnh nhân bị gãy xương lồng ngực thường hay có các biểu hiện sau:
- Cảm giác căng cứng và đau nhức dữ dội tại lồng ngực.
- Cơn đau trở nên nghiêm trọng và đau hơn khi hít thở, cười hoặc ho.
- Người bệnh khó di chuyển và đứng thẳng hoặc cầm vật nặng.
- Vùng ngực bị sưng tấy và bầm tím.
- Da mặt của người bệnh xanh xao, đổ nhiều mồ hôi.
- Cảm thấy hụt hơi thiếu oxy, do hít thở khó khăn.
- Một số cảm giác khác như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi…
Phương pháp chẩn đoán bệnh
Các kỹ thuật hình ảnh không những phát hiện gãy xương mà còn giúp bác sĩ xác định các thương tổn ở vị trí khác như gan, thận, phổi, lách… Bên cạnh đó, bác sĩ yêu cầu những xét nghiệm để tìm và loại trừ các tổn thương phối hợp ví dụ như:
- Chụp X quang: là phương pháp hiệu quả nhất để tìm gãy xương ức vì thời gian thực hiện nhanh. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng sẽ nhận định được hình ảnh gãy xương. X quang chỉ có khả năng dễ dàng phát hiện sớm các tổn thương của như tràn khí, viêm xẹp phổi hay dịch màng phổi.
- Siêu âm thành ngực và màng phổi: Siêu âm là kỹ thuật đắt giá trong cấp cứu vì nhanh, tiện lợi. Phương pháp này thực hiện tại giường và thực hiện nhiều lần. Hình ảnh trên siêu âm sẽ thấy được các vị trí gãy nằm khuất bên xương sườn mà chụp X – quang bỏ sót.
- Chụp cắt lớp vi tính: Phương pháp này có thể tìm ra phần lớn nhược điểm của X-quang và siêu âm. Ngoài ra chụp cắt lớp vi tính còn tìm ra những chấn thương nhỏ lớn của nhiều vị trí khác nhau kèm theo.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này ít thực hiện trong chấn thương. Thế nhưng, gãy xương do bệnh lý sẽ được thực hiện nhiều do có khả năng tìm thấy những tổn thương rất nhỏ của xương, tìm ra di căn xương hoặc mô mềm mà kỹ thuật khác sẽ bỏ qua.
- Chụp xạ hình xương: Phương pháp này có giá trị ở những tình trạng gãy xương do chấn thương xuất hiện nhiều như ho trong thời gian dài, do áp lực…
Gãy xương ức gây ra những biến chứng nào?
Các đầu gãy xương có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến các mạch máu lớn hoặc các cơ quan nội tạng. Các biến chứng mà chúng ta thường xuyên gặp phải như:
Các biến chứng ở phổi
Đầu xương gãy có khả năng đâm thủng các cơ quan hô hấp hoặc tùy vào mức độ chấn thương, một số biến chứng thường gặp của gãy xương ức như:
- Tổn thương phổi và đường phế quản gây tràn khí màng phổi, gây áp lực lên nhu mô phổi lành. Biểu hiện thường thấy là đau ngực kèm thêm khó thở. Nếu có rách màng phổi thì khí có thể tràn vào thành ngực dưới da, làm cho căng phồng ngực. Tràn khí dưới da có khả năng nhanh chóng lan rộng đến vùng cổ, mặt… gây ra tình trạng mặt cổ bị biến dạng.
- Cổ bệnh nhân sẽ bành to ra nhanh chóng, tĩnh mạch ở cổ lâm vào tình trạng căng phồng, mặt tím tái và phù nề.
- Vì đau nhức và khó khăn khi hít thở do ổ gãy xương bị dịch chuyển, người bệnh sẽ hít thở nông và vận động. Điều này gây ra hậu quả là gây xẹp phế nang, ứ đọng đàm nhớt, viêm phổi.
Đầu xương gãy có khả năng đâm thủng các cơ quan hô hấp hoặc tùy vào mức độ chấn thương.
Các biến chứng khác
Các biến chứng khi bị gãy xương ức ví dụ như:
- Máu từ thành ngực hoặc nhu mô phổi chảy vào khoang màng phổi gây ra tình trạng tràn máu màng phổi, chèn ép mô phổi lành.
- Có khả năng làm rách động mạch chủ hoặc các mạch máu lớn khác. Điều này sẽ kèm theo tổn thương dây thần kinh dưới đòn gây yếu dần và liệt tay cùng bên.
- Gãy các xương ức bên trái có thể gây tổn thương lách, gan hoặc thận.
Cách chữa trị bệnh
Hầu như tình trạng gãy xương ức sẽ tự hồi phục sau 1 đến 6 tháng. Đa số gãy nhẹ thì bệnh nhân sẽ được khuyên điều trị thuốc, là những thuốc giảm đau và các vi chất bổ trợ. Trong khoảng thời gian điều trị này, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, cân bằng dinh dưỡng nạp vào cơ thể hợp lý, thường xuyên vận động nhẹ dần dần đến nặng giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi của xương.
Nếu người bệnh có các triệu chứng nguy kịch như choáng, tụt huyết áp, suy hô hấp, đau ngực dữ dội… thì nên thăm khám và xử lý cấp cứu kịp thời. Bạn có thể biết đến một số phương pháp điều trị gãy xương bằng ngoại khoa và nội khoa như sau:
Phẫu thuật
Phẫu thuật của gãy xương ức thường kiểm tra mức độ di lệch xương, cảm giác đau, gây ảnh hưởng đến cơ quan bên trong. Nếu người bệnh có tình trạng tràn khí hoặc tràn máu màng phổi, bác sĩ sẽ đặt một ống dẫn lưu màng phổi để thoát toàn bộ khí và máu trong lồng ngực ra khỏi cơ thể.
Khi tình trạng bệnh trở nên phức tạp hơn, gây đau nhiều ảnh hưởng quá trình hô hấp của cơ thể. Phẫu thuật này sẽ nẹp toàn bộ ổ gãy bằng vít. Hầu như các tình huống sau mổ đều có tác dụng giảm đau đáng kể, xương nhanh lành hơn. Người bệnh trở lại với sinh hoạt và công việc hàng ngày nhanh chóng.
Phẫu thuật sẽ nẹp lại toàn bộ ổ gãy bằng vít.
Thuốc
Sử dụng thuốc giảm đau là phương pháp điều trị chính ở người bệnh gãy xương ức không phẫu thuật. Bác sĩ có thể sẽ kê một số loại thuốc giảm đau thông dụng và hiệu quả phù hợp với cơ thể người bệnh.
Một vài tình huống đã uống thuốc nhưng vẫn còn cảm giác đau khi hít thở, hụt hơi hoặc sốt, người bệnh có thể đã bị viêm và ảnh hưởng đến phổi. Người bệnh cần thăm khám kịp thời để bác sĩ điều trị nhằm có biện pháp điều trị phù hợp tránh hậu quả lâu dài.
Tập vận động hô hấp
Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ yêu cầu các bài tập thở để giúp thở sâu hơn với mục đích ngăn ngừa nguy cơ tắc đường thở gây ra viêm phổi. Các liệu pháp trị liệu bằng cách hít thở cũng có thể được thực hiện thường xuyên tại nhà.
Thay đổi thói quen sống
Bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh một số bài tập vật lý trị liệu và thay đổi một số thói quen sinh hoạt để giúp quá trình phục hồi nhanh hơn ví dụ như:
- Chườm túi đá lạnh lên khu vực bị thương.
- Thường xuyên nghỉ ngơi hợp lý, tránh các hoạt động mạnh.
- Nằm nghiêng qua bên lành.
- Tránh tạo áp lực lên vùng chấn thương.
- Thường xuyên luyện tập các bài tập vật lý trị liệu để tăng cường tính linh hoạt và phục hồi cơ xương ngực.
- Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi như sữa, sữa chua… hạn chế cung cấp thịt đỏ, thức uống có cồn, chất kích thích, cafein và đường.
Cách chăm sóc bệnh nhân gãy xương ức
Để chăm sóc bệnh nhân đúng cách, bạn cần chú ý một số vấn đề dưới đây trong chế độ ăn uống và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày:
- Người bệnh phải uống thuốc theo đơn thuốc bác sĩ đã yêu cầu.
- Tái khám đúng hẹn với lịch của bác sĩ để theo dõi quá trình xương ức bị gãy phục hồi.
- Chỉ cho phép bệnh nhân di chuyển và tập vận động nhẹ nhàng.
- Tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng, khoa học và đủ dinh dưỡng. Bạn có thể tăng cường bổ sung vào bữa ăn hàng ngày các thực phẩm giàu canxi, vitamin B6, D, sắt, kẽm và phosphat. Ngoài ra, bệnh nhân cần tránh xa các chất kích thích, không uống bia, rượu, cà phê, đồ ăn có lượng dầu mỡ cao…
Người bệnh phải uống thuốc theo đơn thuốc bác sĩ đã yêu cầu.
Gãy xương ức bao lâu thì lành
Thông thường người bệnh có khả năng phục hồi hoàn toàn sau khi bị gãy xương ức khoảng một vài tháng, trung bình là 11 tuần. Thời gian phục hồi cũng có thể kéo dài hơn nếu người bệnh cần phải phẫu thuật. Để tránh bị nhiễm trùng sau phẫu thuật, bạn nên:
- Thường xuyên luyện tập hít thở sâu đều đặn mỗi ngày.
- Tránh kiềm chế các cơn ho và không nên uống thuốc ho. Chú ý đỡ thành ngực khi ho.
- Nếu thấy các triệu chứng như sốt, khó thở hoặc ho ra máu, hãy quay lại bệnh viện để kiểm tra ngay lập tức.
- Sau một thời gian dài điều trị, nếu bệnh nhân gặp phải hiện tượng cứng vai, cánh tay và cột sống mà không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh có thể tập thêm các bài vật lý trị liệu bổ sung.
Lời kết
Trên đây là những thông tin cũng như là cách chữa trị bệnh gãy xương ức. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp ích cho độc giả. Hãy theo dõi web để biết đến nhiều hơn những vấn đề sức khỏe khác.
