Ống sống chính là phần khoang rỗng được tạo thành từ việc xếp chồng lên nhau các lỗ sống của xương sống. Hẹp ống sống xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng phổ biến nhất là phụ nữ trên 50 tuổi. Một vài trường hợp bệnh lý khiến dây thần kinh bị chèn ép dữ dội làm mất quyền kiểm soát bàng quang và gây rối loạn ruột dẫn đến tiểu tiện, tê liệt… Hãy theo dõi bài viết dưới đây để hiểu hơn về căn bệnh hẹp ống sống.
Hẹp ống sống là gì?
Hẹp ống sống là tình trạng khoang rỗng bên trong ống sống bị thu hẹp lại, tác động mạnh mẽ lên các rễ thần kinh, tủy sống đi qua cột sống. Ống sống là phần không gian được tạo bởi các đốt sống xếp lên nhau thành một đường ống nhỏ, có vai trò đặc biệt bảo vệ tủy sống và rễ thần kinh.
Các loại hẹp ống sống được phân loại dựa trên các vị trí tổn thương trên cột sống. Thực tế có khá nhiều vị trí ống sống bị hẹp, nhưng thường xuất hiện nhất ở lưng dưới và cổ. Khi bắt gặp tình trạng này, tủy sống và rễ thần kinh bị áp lực chèn từ nhiều phía, gây ra các tình trạng như đau thắt lưng. Người bệnh cũng không gặp bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi các dấu hiệu chuyển biến xấu đi theo từng ngày.
Căn bệnh thường không quá nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để giảm tác động tiêu cực lên tủy sống hoặc các dây thần kinh. Đĩa đệm càng giảm đàn hồi theo độ tuổi, làm giảm chiều cao đĩa đệm đồng thời do sự tiến triển của gai xương. Tất cả những nguy cơ này gây ra hẹp ống sống và các triệu chứng khác.
Nguyên nhân gây bệnh
Theo các chuyên gia khoa học, căn bệnh này đến từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Điểm chung giữa các nguyên nhân là sự thay đổi cấu trúc của cột sống, gây thu hẹp khoảng trống của ống sống như sau:
Nguyên nhân bẩm sinh
Đây là tình trạng bẩm sinh khi sinh ra bệnh nhân đã có phần ống sống nhỏ hơn bình thường. Chính vì thế, trong quá trình sinh sống có nhiều khả năng bị hẹp hơn người bình thường. Bên cạnh đó, căn bệnh dị tật vẹo cột sống bẩm sinh cũng có khả năng khiến cho người có nguy cơ bị hẹp cột sống cao hơn.
Nguyên nhân bệnh lý
Ngoài nguyên nhân do bẩm sinh còn do một số bệnh lý như sau:
Thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống dẫn đến tình trạng bào mòn lớp sụn bảo vệ khớp, điển hình là thoái hóa đốt sống cổ và thoái hóa cột sống thắt lưng. Cơ thể sẽ phản ứng lại thông qua việc phát triển xương mới, đó là gai xương. Khi gai xương phát triển quá mức, nó sẽ chèn vào trong ống sống và chèn ép các dây thần kinh, tủy sống bên cạnh.
Thoát vị đĩa đệm
Giữa mỗi đốt sống là mỗi đĩa đệm khác nhau, có tác dụng giảm xóc cho cột sống. Đối với người lớn tuổi, các đĩa đệm có khả năng bị mất nước, xơ hóa làm cho chúng phồng lên hoặc đè lên các dây thần kinh ở khu vực lân cận. Vì vậy, khi bị thoát vị đĩa đệm, người bệnh dễ bị hẹp ống sống.
Dày dây chằng
Những dải mô mềm dẻo có vai trò cố định cột sống lại với nhau chính là dây chằng. Tình trạng viêm khớp sẽ làm cho dây chằng dày hơn lên làm hẹp ống sống.
Chấn thương cột sống
Khi cột sống bị chấn thương, nó sẽ xuất hiện tình trạng viêm, gây hạn chế không gian ống sống hoặc tác động tiêu cực lên các dây thần kinh cột sống.
Khối u tủy sống
Sự tiến triển của các khối u trong tủy sống cũng làm thu hẹp khoảng trống trong ống sống và gây áp lực lên tủy sống và dây thần kinh.
Triệu chứng của hẹp ống sống
Nhiều trường hợp chỉ nhận dạng được tình trạng qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng. Khi bắt đầu xuất hiện triệu chứng thường là khi tình trạng tiến triển và nặng hơn theo thời gian. Các triệu chứng của hẹp cột sống rất nhiều và khác nhau theo từng người, từng trường hợp bị bệnh. Điều này tùy thuộc vào vị trí bị hẹp, tình trạng bệnh, dây thần kinh bị ảnh hưởng… Cụ thể, biểu hiện của bệnh ở các khu vực phổ biến như sau:
Hẹp ống sống vùng cổ
Hẹp ống sống vùng cổ khiến gây áp lực và chèn ép lên các rễ thần kinh tủy cổ ảnh hưởng đến cánh tay của người bệnh. Đối với trường hợp tủy sống bị chèn ép, các triệu chứng sẽ xuất hiện ở bất kì vị trí nào dưới mức độ bị chèn ép, bao gồm cả chân và tay. Các triệu chứng thường gặp là:
- Đau nhức vùng cổ.
- Ngứa ran ở bàn tay, cánh tay, bàn chân, chân.
- Bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc chân không còn linh hoạt.
- Gặp vấn đề về đi bộ và thăng bằng cơ thể.
- Trong trường hợp nguy hiểm: rối loạn chức năng đường ruột hoặc bàng quang khiến tiểu gấp và không tự chủ.
Hẹp ống sống vùng thắt lưng
Hẹp ống sống ở cột sống thắt lưng có khả năng chèn ép rễ thần kinh cột sống thắt lưng, ảnh hưởng tiêu cực đến chân. Các triệu chứng thường bao gồm:
- Ngứa ran, tê ở bàn chân hoặc chân.
- Cơ lưng không còn linh hoạt như trước.
- Chuột rút hoặc đau ở một hoặc cả hai chân khi người bệnh đứng trong thời gian dài hoặc khi đi bộ. Triệu chứng thường giảm khi người bệnh tập cúi người dần dần về phía trước hoặc ngồi xuống nghỉ ngơi.
- Đau nhức vùng lưng.
- Đồng thời sẽ gây ra tình trạng hội chứng chùm đuôi ngựa. Đây là hội chứng cần được can thiệp y tế và chữa trị kịp thời.
Hẹp ống sống vùng ngực
Đối với cột sống ngực có khả năng bị chèn ép rễ thần kinh tủy ngực. Điều này gây tê, đau, ngứa ran hoặc vùng ngực, bụng bị suy giảm. Nếu tủy sống bị chèn từ nhiều phía, sẽ gây đau và suy giảm thần kinh ở mức thấp hơn. Chung quy lại, hẹp ống sống thường xuất hiện nhất ở cột sống thắt lưng và cột sống cổ, hiếm khi gây ra ở cột sống ngực.
Phương pháp chẩn đoán
Để có thể chẩn đoán đúng căn bệnh, bác sĩ cần thực thi vài biện pháp thăm khám và chẩn đoán hình ảnh như sau:
Khám lâm sàng
Trong lần kiểm tra đầu tiên, bác sĩ sẽ chạm và ấn vào từng vùng khác nhau trên cột sống để xem người bệnh có thấy cảm giác đau hay không. Bên cạnh đó, yêu cầu người bệnh thực hiện uốn cong người theo các hướng khác nhau để chẩn đoán bệnh. Với mục đích định hình hình dạng cột sống, tư thế và gây đau hoặc có các triệu chứng khác. Bác sĩ cũng kiểm tra khả năng giữ thăng bằng của người bệnh bằng cách quan sát cách người bệnh đi lại, di chuyển và kiểm tra lực của tay và chân.
Chẩn đoán hình ảnh
Người bệnh có thể sẽ thực hiện những phương pháp chẩn đoán hình ảnh như sau:
- Chụp X – quang: Kết quả chụp X – quang của người bệnh sẽ cho thấy những biến dạng trong cấu trúc xương như tình trạng giảm chiều dày đĩa đệm. Đồng thời kiểm tra sự phát triển của các gai xương làm thu ngắn không gian trong ống sống.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp chụp cộng hưởng từ giúp bác sĩ thấy được các hình ảnh cắt ngang của cột sống. Điều này khảo sát cẩn thận về dây thần kinh, tủy sống, đĩa đệm và sự hiện diện của khối u.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp CT tủy đồ: Chụp cắt lớp vi tính là sự bao gồm của tia X để chụp được hình ảnh cắt ngang của cột sống. Chụp cắt lớp vi tính tủy đồ có thêm thuốc cản quang để nhận thấy rõ hơn tình trạng chèn tủy sống và các dây thần kinh.
Phương pháp điều trị bệnh
Thực tế, việc bác sĩ điều trị như thế nào còn phụ thuộc vào mức độ thu hẹp và nặng của các triệu chứng của người bệnh. Người bệnh nên đi đến cơ sở y tế uy tín để trao đổi với bác sĩ để tìm ra phương án điều trị thích hợp nhất cho mình.
Điều trị không phẫu thuật
Với tình trạng không quá nghiêm trọng, người bệnh sẽ được điều trị bằng các phương pháp như:
Sử dụng thuốc
Bác sĩ thường kiểm tra và kê cho người bệnh các loại thuốc giảm đau, phải tùy thuộc vào mức độ đau. Người mắc bệnh nên tham khảo những loại thuốc thường gặp đó là:
- Acetaminophen: Loại thuốc này hoạt động thông qua hệ thống thần kinh trung ương ở vị trí não và tủy sống để giúp người bệnh giảm đau.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Giúp giảm viêm và đau. Trong đó bao gồm aspirin, naproxen và celecoxib.
- Opioids: Đó là một loại thuốc liên quan đến codeine như oxycodone với hydrocodone. Bởi chúng có thể gây ra các tác dụng phụ như là việc nghiện thuốc.
Tiêm nội khớp
Bên cạnh sử dụng thuốc, người bệnh có thể điều trị bằng các phương pháp tiêm corticoid và khớp. Mặc dù tiêm thuốc steroid sẽ không ngăn chặn được chứng thu hẹp, nhưng nó hỗ trợ phần nào giúp giảm viêm và giảm đau. Hơn nữa, việc tiêm steroid lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ gây nên tình trạng suy yếu xương và mô liên kết lân cận. Vì vậy người bệnh cần ý kiến tham khảo từ bác sĩ trước khi quyết định tiêm steroid.
Vật lý trị liệu
Người bị bệnh thường ít hoạt động để tránh cảm giác đau nhức. Tuy nhiên điều này sẽ gây nên tình trạng cơ thể bị yếu cơ, và cơn đau của người bệnh sẽ trở nên tồi tệ hơn. Lúc này, tập những bài tập vật lý trị liệu sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh, ví dụ như:
- Phát triển sức mạnh và sức bền của cơ thể.
- Duy trì và cân bằng sự linh hoạt của cột sống.
- Tập thăng bằng của cơ thể phát triển dần dần.
Điều trị phẫu thuật
Phẫu thuật sẽ được các bác sĩ xem xét thực hiện nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Hoặc các triệu chứng của người bệnh ngày càng nặng gây nên sự khuyết tật, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống. Mục đích của phẫu thuật là giảm tác động lên tủy sống hoặc rễ thần kinh của người bệnh bằng cách mở rộng thêm không gian trong ống sống. Phẫu thuật giải áp vùng bị hẹp là phương pháp tốt nhất để ngăn chặn các triệu chứng của hẹp ống sống. Ngày nay, y học phát triển, càng có nhiều giải pháp phẫu thuật khác nhau như:
- Phẫu thuật làm rộng ống sống đơn thuần bằng việc giải ép thần kinh.
- Thực hiện đặt dụng cụ hỗ trợ cột sống liên gai sau bằng silicon.
- Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ các đĩa đệm kèm hàn xương cố định.
- Phẫu thuật bằng cách mổ nội soi mở cửa sổ xương giải ép.
Ngoài các phương pháp đó, tùy từng tình trạng của người bệnh cụ thể, các phẫu thuật viên chỉ định các phương pháp phẫu thuật phù hợp với bệnh nhân.
Phòng ngừa hẹp ống sống
Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn biến của bệnh:
- Thực hiện tái khám theo định kỳ đúng lịch hẹn để theo dõi sát diễn tiến các triệu chứng và tình trạng sức khỏe của người bệnh.
- Uống thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ, không được tự tiện dùng thuốc hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê.
- Cân bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý nhất, cố gắng duy trì cân nặng thích hợp. Đồng thời người bệnh nên kết hợp tốt giữa việc vận động và dinh dưỡng để tránh tình trạng béo phì. Bởi vì giảm cân đồng nghĩa với việc giảm áp lực lên cột sống.
- Sử dụng phương pháp chườm lạnh hoặc chườm nóng để giảm đau.
- Loại bỏ chướng ngại vật khi di chuyển: giữ cho ngôi nhà không có quá nhiều đồ đạc bị lộn xộn hoặc trơn trượt vì có thể gây té ngã.
Lời kết
Trên đây là những thông tin, cách chữa bệnh của tình trạng hẹp ống sống. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp ích cho mọi người để ngăn ngừa tình trạng đó. Hãy theo dõi web để cập nhật được những thông tin sức khỏe khác!
