Thoái hóa đốt sống cổ là một bệnh lý khá phổ biến, có đến 85% người trên 60 tuổi bị mắc. Bệnh không chỉ gây tê bì tay chân, đau nhức mà còn làm giảm khả năng vận động. Từ đó gây gây liệt và ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh. Vậy thoái hóa đốt sống cổ là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị thoái hóa đốt sống cổ như thế nào?
Thoái hóa đốt sống cổ là gì?
Thoái hóa đốt sống cổ hay còn gọi là thoái hóa cột sống cổ là tình trạng bệnh lý thoái hóa hệ thống xương cột sống. Nguyên nhân đến từ nhiều vấn đề khác nhau như công việc, sinh hoạt, lao động và tuổi tác. Bệnh có khả năng biến chứng thành mạn tính gây tình trạng cứng khớp và làm suy giảm khả năng vận động của người bệnh.
Một số người bị mắc bệnh nhưng không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào. Ngược lại, một số sẽ đau mãn tính nghiêm trọng và có biểu hiện bị cứng khớp. Bên cạnh đó, có khá nhiều trường hợp tuy có bệnh, nhưng vẫn duy trì được các hoạt động hàng ngày một cách bình thường.
Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh
Vì không hiểu thoái hóa đốt sống cổ là gì nên nhiều người già không để tâm và chữa trị bệnh. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh nam và nữ là bằng nhau, người già từ 40 đến 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do sự lão hóa. Tuy nhiên, hiện nay, đối tượng mắc bệnh đang dần trẻ hóa (từ 25 đến 30 tuổi) do thói quen sinh hoạt và lao động thiếu khoa học. Dưới đây là những yếu tố và thói quen xấu dẫn đến nguy cơ bị mắc bệnh thoái hóa đốt sống cổ:
- Ít vận động, lười luyện tập thể thao.
- Ngồi và nằm sai tư thế trong khoảng thời gian dài.
- Chế độ ăn uống thiếu khoa học và không bổ sung đầy đủ các chất cần thiết như canxi, magie, vitamin D.
- Di truyền cũng là một nguyên nhân gây bệnh thoái hóa đốt sống cổ.
- Có tiền sử chấn thương ở cổ.
- Đặc thù công việc gây áp lực lên phần cột sống, ví dụ như công việc có tính chất lặp lại hoặc mang vác các vật nặng.
- Thuốc lá và các chất kích thích có hại cho sức khỏe, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Bệnh nhân bị béo phì.
Nguyên nhân gây bệnh
Theo các bác sĩ cho biết, xương và sụn bảo vệ của cột sống dễ bị mòn, rách, dẫn đến các bệnh lý về thoái hóa cột sống. Vậy nguyên nhân gây ra bệnh thoái hóa đốt sống cổ là gì?
Xương phát triển quá mức
Đây là kết quả của việc cơ thể cố gắng phát triển nhằm giúp cột sống chắc khỏe hơn. Tuy nhiên, phần xương này khi phát triển quá mức sẽ đè lên các vùng mỏng manh của cột sống như dây thần kinh và tủy sống, dẫn đến đau nhức vùng cổ.
Đĩa đệm cột sống bị mất nước
Ở giữa các xương cột sống là đĩa đệm. Chúng có vai trò giống như lớp đệm có công dụng hấp thụ lực và giảm sốc khi nâng vật nặng, vặn người… Lớp nhân này có cấu tạo giống như gel nên khiến đĩa đệm bị mất nước theo thời gian. Điều này làm các đốt xương dễ cọ xát vào nhau, gây nên tình trạng đau đớn do thoái hóa. Quá trình này bắt đầu xảy ra với mỗi người từ độ tuổi 30 trở đi.
Đĩa đệm bị hư hại
Đĩa đệm cột sống bị rách và nứt khiến lớp nhân bên trong bị rò rỉ. Lớp gel này sẽ đè lên dây thần kinh và tủy sống dẫn đến các triệu chứng như tê bì, đau mỏi, dần lan xuống cánh tay…
Dây chằng mất sự mềm dẻo
Dây chằng có vai trò kết nối các xương cột sống lại với nhau giúp con người linh hoạt trong các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, các dây chằng cũng có nguy cơ bị lão hóa theo thời gian. Càng ngày càng không còn mềm dẻo như ban đầu và ảnh hưởng đến sức khỏe của cột sống cổ.
Đặc thù nghề nghiệp
Một số nghề nghiệp đặc thù liên quan đến các chuyển động lặp đi lặp lại, mang vác nặng như công nhân xây dựng, người tập gym… Những nghề nghiệp này gây thêm áp lực lên cột sống, dẫn đến sự hao mòn và thoái hóa cột sống cổ sớm. Đặc biệt, yếu tố tác động lớn nhất đến tình trạng này là do lão hóa. Thoái hóa thường phát triển từ những thay đổi ở khớp cổ khi già đi. Bệnh thoát vị đĩa đệm hay gai xương đều là kết quả của quá trình lão hóa.
Bên cạnh đó, có một số yếu tố khác ngoài lão hóa làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ như:
- Yếu tố di truyền;
- Hút thuốc lá;
- Thừa cân béo phì, lười vận động.
Triệu chứng của thoái hóa đốt sống cổ là gì?
Tùy theo mức độ của bệnh thoái hóa đốt sống cổ là gì, sẽ có các triệu chứng khác nhau ở mỗi giai đoạn. Trong thời gian đầu, bệnh thoái hóa chưa biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên đến khi bệnh tiến triển nặng hơn, các triệu chứng dần xuất hiện rõ và người bệnh cảm nhận được rõ rệt hơn.
Biểu hiện rõ nhất là người bệnh bị đau nhức vùng cổ. Đau từ gáy sang tai, cổ, đôi khi kéo theo cả đau đầu, cánh tay và bả vai. Vì vậy bệnh lý này khiến người bệnh cảm thấy đau nhiều, khó khăn khi vận động ở cổ, dù đã nghỉ ngơi nhưng vẫn cảm thấy khó chịu. Khi thực hiện những cử động ở cổ như cúi, xoay, ngửa cổ, người bệnh sẽ nghe thấy tiếng kêu phát ra từ cổ.
Bệnh nhân sẽ gặp tình trạng đau ê ẩm vùng gáy, cứng cổ, đau đầu khi nằm không đúng tư thế, nằm lâu hay mới thức dậy vào buổi sáng và thời tiết đột ngột thay đổi. Bên cạnh đó, dấu hiệu Lhermitte khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, cảm giác giống như có luồng điện đi qua cổ, xuống xương sống rồi tay và chân.
Biện pháp chẩn đoán bệnh
Nhiều người thắc mắc cách chẩn đoán bệnh thoái hóa đốt sống cổ là gì để biết tình trạng bệnh lý của mình. Theo các bác sĩ, chẩn đoán bệnh sẽ dựa vào thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm như sau:
Kiểm tra lâm sàng
Chẩn đoán bệnh thoái hóa đốt sống cổ liên quan đến việc loại trừ các tình trạng tiềm ẩn khác như đau cơ xơ hóa. Việc chẩn đoán được thực hiện bởi bác sĩ cơ xương khớp hay có sự phối hợp với bác sĩ chuyên khoa nội thần kinh. Quy trình thông thường được diễn ra như sau:
Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh một số câu hỏi liên quan đến các triệu chứng hiện có và làm một số bài kiểm tra đơn giản. Ví dụ như kiểm tra tình trạng yếu cơ và/hoặc mất cảm giác, kiểm tra phản xạ, kiểm tra phạm vi chuyển động của cổ… Ngoài ra, bác sĩ cũng quan sát thêm cách bạn đi lại để xác định xem dây thần kinh và tủy sống có chịu quá nhiều áp lực hay không.
Chẩn đoán bằng hình ảnh
Để hiểu rõ thoái hóa đốt sống cổ là gì, người bệnh cần nắm được những phương pháp chẩn đoán bệnh phù hợp. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp cung cấp thông tin chi tiết phục vụ cho việc chẩn đoán cũng như điều trị. Một số phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh như sau:
- X-quang cột sống cổ: X-quang cho thấy những bất thường, ví dụ như gai xương, cầu xương là dấu hiệu trực tiếp của bệnh thoái hóa đốt sống cổ. Phương pháp này cũng giúp loại trừ các nguyên nhân hiếm gặp và nghiêm trọng hơn đối với đau cổ và cứng khớp như khối u, nhiễm trùng hay gãy xương.
- Chụp CT: Chụp CT cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, đặc biệt là các tổn thương xương ở mức độ rất nhỏ.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI giúp xác định chính xác các khu vực nơi dây thần kinh bị chèn ép.
Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ thực hiện thêm các xét nghiệm để xác định các tín hiệu thần kinh có truyền đúng đến các cơ không. Các xét nghiệm về chức năng thần kinh gồm:
- Điện cơ: Thử nghiệm này đo hoạt động điện trong dây thần kinh khi cơ bắp tay đang co và khi nghỉ ngơi.
- Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh: Các điện cực sẽ được gắn vào da phía trên dây thần kinh cần nghiên cứu. Sau đó cho một dòng điện nhỏ truyền qua dây thần kinh để đo tốc độ và cường độ của tín hiệu thần kinh.
Phương pháp điều trị
Sau khi hiểu rõ bệnh thoái hóa đốt sống cổ là gì và nguyên nhân gây bệnh. Hãy tiếp tục tìm hiểu về các phương pháp điều trị bệnh lý này nhé.
Điều trị bằng thuốc
Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị không can thiệp bằng cách kê một số loại thuốc giúp làm giảm những triệu chứng khó chịu của bệnh nhân. Ví dụ như thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ; tiêm steroid, thuốc chống viêm không steroid (NSAID)… Bên cạnh đó bác sĩ cũng yêu cầu người bệnh nghỉ ngơi hay tập luyện theo bài tập được thiết kế riêng trong khoảng thời gian nhất định.
Phẫu thuật
Nếu tình trạng bệnh ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng cử động cánh tay, không đáp ứng được với các hình thức điều trị bảo tồn… Người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật. Cách làm này giúp loại bỏ các gai xương và đĩa đệm thoát vị để giải phóng áp lực cho tủy sống cùng các dây thần kinh.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp phổ biến trong việc điều trị bệnh thoái hóa đốt sống cổ. Phương pháp này nhằm hạn chế việc co cứng khớp cổ, tăng cường sự lưu thông máu đến cổ và giúp các cử động ở vùng cổ, vai gáy không còn khó khăn như trước.
Dưới đây là một vài biện pháp phổ biến:
- Laser trị liệu: Giúp giảm đau, thúc đẩy quá trình làm lành vết thương như giảm viêm và sưng.
- Siêu âm trị liệu: Giúp chống viêm, làm mềm cơ thúc đẩy nhanh quá trình làm lành vết thương.
- Sóng ngắn trị liệu: Tương tự như phương pháp siêu âm trị liệu, phương pháp này cũng giúp làm ngắn thời gian phục hồi của người bệnh.
- Các bài tập kéo giãn giúp tăng cường cơ.
Ngoài ra, các phương pháp đông y cũng được bác sĩ khuyến nghị sử dụng kết hợp để cải thiện tình trạng bệnh như:
- Châm cứu.
- Xoa bóp và bấm huyệt: Tác động sâu, trực tiếp vào các bó cơ căng cứng giúp làm giãn cơ nhanh và hiệu quả hơn.
- Xông thuốc: Giúp giảm đau, giãn cơ, trừ phong hàn, an thần và giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
Cách phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ là gì
Bệnh thoái hóa cột sống cổ thường xuất hiện kèm với các yếu tố như tuổi tác, đặc thù nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt… Càng để lâu, bệnh sẽ càng gây khó khăn cho người bệnh. Vì vậy, người bệnh cần hiểu rõ cách phòng ngừa bệnh thoái hóa đốt sống cổ là gì và thực hiện theo.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học
Để giúp hệ cơ xương khớp nói chung và đốt sống cổ nói riêng khỏe mạnh, người bệnh cần có một chế độ ăn uống cân bằng. Đặc biệt để ý bổ sung các thực phẩm giàu: vitamin D, C, K, E, Beta carotene, chất béo không bão hòa Omega-3; Bioflavonoid…
Giữ tư thế đúng
Hàng ngày, bạn cần chú ý làm giảm áp lực cho cột sống cổ trong sinh hoạt. Điển hình như đứng thẳng, không khom lưng hay chùng vai, không mang vác vật nặng sai tư thế, không bật dậy đột ngột khi đang nằm…
Hạn chế thuốc lá, rượu bia
Thuốc lá và các chất kích thích khiến cho xương khớp nhanh bị hủy hoại. Rượu bia làm cho cơ thể bị rối loạn điện giải và mất nước khiến cho dịch khớp không đủ bôi trơn. Vì vậy, bạn cần tránh xa rượu bia và thuốc lá để đảm bảo sức khỏe của xương khớp nói chung, cột sống cổ nói riêng.
Sử dụng các dụng cụ bảo vệ
Để đề phòng nguy cơ chấn thương ở phần đốt sống cổ, bạn nên chọn các dụng cụ để bảo vệ an toàn. Ví dụ như đai an toàn khi chơi thể thao, giá đỡ khi tập gym, dây đeo khi lái xe…
Tăng cường vận động
Khi các cơ, khớp, xương, dây chằng dẻo dai thì cột sống cũng khỏe hơn. Bạn nên tăng cường vận động, tập thể dục hàng ngày. Tuy nhiên, trước khi chơi các môn thể thao nặng, bạn cần kiểm tra sức khỏe xương khớp và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để chọn bộ môn chơi phù hợp.
Lời kết
Như vậy, bệnh thoái hóa đốt sống cổ có ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt của người bệnh. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu thoái hóa đốt sống cổ là gì, nguyên nhân và cách điều trị bệnh. Hãy theo dõi web để cập nhật thêm nhiều bài viết về sức khỏe nhé!
