Viêm cột sống dính khớp là gì? Triệu chứng và cách điều trị

Viêm cột sống dính khớp là bệnh lý thường gặp trong nhóm các bệnh viêm cột sống ở người trẻ tuổi, đặc biệt là nam giới. Nếu không được điều trị đúng cách, người bệnh sẽ có nguy cơ tàn phế và . Vậy viêm cột sống dính khớp là gì? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị căn bệnh này qua bài viết dưới đây.

Viêm cột sống dính khớp là gì?

Viêm cột sống dính khớp, hay còn được gọi là bệnh Bechterew, là một bệnh viêm mạn tính tác động lên cột sống và các khớp liên kết cột sống. Bệnh lý này khiến các khớp cột sống bị dính và vôi hóa, dẫn đến giảm tính linh hoạt và sự chuyển động của cột sống.

Bệnh có thể để lại những biến chứng nghiêm trọng với người bệnh như: Xuất hiện tình trạng cong vẹo cột sống, có tư thế gập người bất thường về phía trước. Các biến chứng này gây nên mất cân bằng cơ thể và cảm giác đau đớn cho người bệnh. Bệnh lý này khá phổ biến trong độ tuổi trẻ, khoảng từ 20 – 40 tuổi và tỷ lệ mắc bệnh ở nam cao hơn nữ giới.

Nguyên nhân gây bệnh

Mặc dù chưa xác định chính xác nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp là gì, tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã cho thấy bệnh lý này có liên quan đến yếu tố di truyền và hệ thống miễn dịch tự phản ứng.

Yếu tố di truyền

Nếu bố mẹ trong gia đình có tiền sử mắc bệnh thì con cái có khả năng mắc bệnh cao gấp nhiều lần người bình thường. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh lý này có mối quan hệ chặt chẽ đến kháng nguyên HLA – B27. Gen mã hóa cho kháng nguyên này nằm trên NST số 6.

Theo báo cáo, khoảng 87% bệnh nhân viêm cột sống dính khớp ở Việt Nam mang HLA – B27. Tuy nhiên, số lượng người mang kháng nguyên HLA – B27 không bị bệnh lý này là khá cao. Vì vậy, sự có mặt của HLA – B27 chỉ được xem là yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh chứ không trực tiếp gây ra bệnh lý này.

Hệ miễn dịch tự phản ứng

Viêm cột sống dính khớp còn được coi là một bệnh tự miễn. Khi mắc bệnh lý này, hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các khớp trong cột sống và gây viêm. Điều này dẫn đến tình trạng đau nhức các khớp và làm giảm khả năng di chuyển của người bệnh. Tuy nhiên, cơ chế chính xác về bệnh tự miễn này vẫn chưa được tìm hiểu rõ.

Môi trường

Một số yếu tố môi trường có thể tăng nguy cơ mắc viêm cột sống dính khớp, bao gồm:

Nhiễm khuẩn: Theo nhiều nghiên cứu, các bệnh nhiễm khuẩn như viêm khớp dạng thấp và nhiễm khuẩn khớp sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Phóng xạ: Tiếp xúc với tia X hoặc các chất gây độc khác sẽ làm tăng khả năng mắc bệnh.

Các yếu tố khác

Ngoài ra, một số yếu tố khác như hút thuốc lá, cảm cúm, căng thẳng kéo dài và vấn đề tiêu hóa… cũng ảnh hưởng đến sự tiến triển của bệnh.

Triệu chứng viêm cột sống dính khớp

Vậy dấu hiệu nhận biết viêm cột sống dính khớp là gì? Các triệu chứng của bệnh sẽ khác nhau ở từng người bệnh và cũng thay đổi theo từng giai đoạn của bệnh. Tuy nhiên, người bệnh thường sẽ mắc phải một số triệu chứng cơ bản sau:

Đau lưng: Đây là triệu chứng đặc trưng của bệnh. Cơn đau thường xuất hiện dọc theo cột sống, đặc biệt là ở vùng cổ và thắt lưng. Đau có thể kéo dài và trở nên tồi tệ hơn vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi.
Đau mỏi cột sống: Một trong những triệu chứng hay gặp của bệnh là sự cứng và khó di chuyển của cột sống. Trong đó, cổ, lưng và mông sẽ dần mất khả năng linh hoạt, đặc biệt khi thức dậy vào buổi sáng.
Mất khả năng di động: Viêm cột sống dính khớp sẽ dần dần làm mất khả năng di chuyển tự do của cột sống. Người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc cúi xuống, quay người hoặc uốn cong.
Tư thế bất thường: Với việc tiến triển của bệnh, cột sống có thể bị cong vẹo hoặc mất tư thế bình thường. Một tư thế bất thường hay gặp là gập người về phía trước, dẫn đến có ngoại hình cúi gù.
Khó thở: Nếu bệnh tác động lên các khớp xương sườn, nó sẽ gây ra khó khăn trong việc thở sâu và hạn chế khả năng hít thở.
Triệu chứng khác: Bệnh cũng có thể đi kèm với các triệu chứng khác như: đau mông không xác định; ngón chân, ngón tay hình khúc dồi; đau gót chân; viêm mống mắt…

Chẩn đoán viêm cột sống dính khớp

Để xác định chính xác bệnh, bên cạnh các triệu chứng lâm sàng vừa kể trên, bác sĩ còn phải dùng các kỹ thuật chẩn đoán dưới đây.

Chụp X-quang và MRI

Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như tia X, siêu âm hoặc cộng hưởng từ (MRI) được sử dụng để chẩn đoán bệnh lý cột sống và khớp. Qua đó, bác sĩ sẽ phát hiện được các dấu hiệu của viêm, vôi hóa và sự thay đổi trong cấu trúc xương.

Chụp X-quang

Đây là phương pháp hình ảnh phổ biến thường được dùng để chẩn đoán các bệnh lý về cơ xương khớp. Tuy nhiên, X-quang không thể xác định chính xác những triệu chứng ở giai đoạn đầu của viêm cột sống dính khớp. Phương pháp này chỉ cung cấp những dấu hiệu biến đổi ở xương khớp. Vì vậy, để chẩn đoán chính xác bệnh ở giai đoạn sớm, bác sĩ sẽ chỉ định chụp MRI.

Đối với giai đoạn sau của bệnh, chụp X-quang thường được yêu cầu để xác định các dấu hiệu sau:

Viêm khớp cùng chậu: X-quang được sử dụng để tìm kiếm những biểu hiện như sự mở rộng của khe khớp cùng chậu, hiện tượng đặc xương ở bờ khớp và các dấu hiệu khác cho thấy viêm khớp cùng chậu.
Tổn thương cột sống: Chụp X-quang giúp xác định các vấn đề tổn thương trong cột sống như xơ hóa dây chằng xung quanh, canxi hóa đĩa đệm, tổn thương khớp xương sườn cột sống và các dấu hiệu khác.
Thương tổn ở khớp háng: X-quang giúp phát hiện các biểu hiện viêm ở cả hai bên khớp háng, hiện tượng hẹp khe khớp và bào mòn đối xứng qua khe khớp, giúp đánh giá mức độ tổn thương trong khớp háng.

Chụp MRI

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh cho phép thể hiện hình ảnh chi tiết hơn về xương và mô mềm. Từ đó giúp bác sĩ phát hiện các triệu chứng của bệnh ở giai đoạn sớm hơn. Tuy vậy, chụp MRI có một nhược điểm là giá thành khá cao.

Xét nghiệm máu

Để chẩn đoán nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp là gì và kiểm tra các bệnh lý đi kèm, bác sĩ sẽ thu thập mẫu máu của bệnh nhân. Người bệnh sẽ được thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm:

Xét nghiệm kháng nguyên HLA-B27.
Xét nghiệm huyết đồ (CBC).
Đo tốc độ lắng máu (ESR).
Xét nghiệm protein phản ứng C (CRP).
Kiểm tra chức năng gan (GOT, GPT).
Kiểm tra chức năng thận bằng cách đo lượng creatinin.

Các xét nghiệm trên được thực hiện để đánh giá sự tồn tại của quá trình viêm và tình trạng tổn thương của cơ xương khớp, cũng như để đánh giá hoạt động của gan và thận. Tuy nhiên, xét nghiệm máu lại không chỉ ra nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp.

Phương pháp điều trị hiệu quả

Phần trên đã giới thiệu về khái niệm, triệu chứng… của bệnh cho độc giả, vậy các phương pháp hiệu quả điều trị viêm cột sống dính khớp là gì? Việc điều trị của bệnh tập trung vào giảm đau, giảm viêm và duy trì tính linh hoạt của cột sống thông qua sử dụng thuốc, chăm sóc vật lý và bài tập thể dục định kỳ.

Sử dụng thuốc

Bên cạnh đó, đây là một bệnh mạn tính nên cần điều trị lâu dài bằng các thuốc như thuốc chống viêm, giảm đau, giãn cơ…. Tùy theo tình trạng người bệnh mà bác sĩ có thể kê một hoặc nhiều thuốc kết hợp. Dưới đây là một số loại thuốc thông thường được sử dụng:

Thuốc chống viêm không steroid như etoricoxib, celecoxib…;
Thuốc giảm đau như paracetamol…;
Thuốc giãn cơ như eperisone, tolperisone…;
Nhóm thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm như sulfasalazin, methotrexate liều nhỏ… thường chỉ định cho bệnh nhân có triệu chứng viêm khớp tay chân.

Ngoài ra, hiện nay, thuốc sinh học đang là xu hướng điều trị viêm cột sống dính khớp. Dòng thuốc mới này được tạo ra từ các protein trong cơ thể, giúp giảm viêm, giảm đau và cải thiện triệu chứng của bệnh. Có hai loại thuốc sinh học phổ biến:

Thuốc ức chế yếu tố hoại tử khối u;
Thuốc ức chế Interleukin.

Mặc dù an toàn hơn so với các phương pháp điều trị khác, nhưng các thuốc sinh học vẫn gây ra tác dụng phụ như làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Do đó, người bệnh khi sử dụng thuốc cần phải tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ

Phương pháp tái tạo sinh học

Sau khi điều trị ổn định nguyên nhân gây bệnh, người bệnh có thể điều trị các tổn thương cho khớp, gân, dây chằng bằng collagen thủy phân. Phương pháp này đang là xu hướng mới trong điều trị bệnh xương khớp cột sống. Chỉ với một mũi tiêm duy nhất, liệu pháp này sẽ giúp phục hồi hệ thống mô giàu collagen trên cột sống như bao xơ đĩa đệm, khớp liên mấu, dây chằng…

Phẫu thuật

Hầu hết bệnh nhân viêm cột sống dính khớp không cần phải phẫu thuật, ngoại trừ các trường hợp bị tổn thương cột sống nghiêm trọng. Trong đó, các phương pháp phẫu thuật gồm: Chỉnh hình cột sống, thay khớp háng nhân tạo…

Một số phương pháp khác

Ngoài các phương pháp điều trị đã đề cập, người bệnh có thể áp dụng thêm một số phương pháp hỗ trợ tự điều trị tại nhà để kiểm soát tốt tình trạng bệnh. Điển hình như:

Chườm nóng và chườm lạnh: Sử dụng nhiệt độ để giảm đau và giảm viêm. Chườm nóng có thể được áp dụng để giãn cơ và tăng lưu thông máu, trong khi chườm lạnh giúp làm giảm viêm và giảm đau.
Xoa bóp, massage: Áp dụng xoa bóp và massage nhẹ nhàng trong khu vực bị tổn thương có thể giảm căng thẳng cơ, tăng cường sự lưu thông máu và giảm đau.
Châm cứu: Sử dụng các điểm châm cứu trên cơ thể để giảm đau và cải thiện sự cân bằng năng lượng.
Thay đổi tư thế khi vận động và nghỉ ngơi: Chú trọng đến tư thế đúng khi vận động và tư thế thoải mái khi nghỉ ngơi để giảm căng thẳng và tăng tính linh hoạt của cột sống.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học và phù hợp: Bao gồm việc ăn một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, cung cấp đủ các dưỡng chất quan trọng để cải thiện tình trạng bệnh.

Những phương pháp trên có thể được áp dụng như một phần của quy trình tự chăm sóc và tự điều trị của bệnh nhân viêm cột sống dính khớp. Tuy nhiên, người bệnh nên hỏi ý kiến và thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Chế độ luyện tập cho người bị viêm cột sống dính khớp

Việc vận động thường xuyên là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình điều trị căn bệnh viêm mạn tính này. Áp dụng một chế độ tập luyện thích hợp giúp người bệnh giảm triệu chứng đau cứng khớp và cột sống. Bên cạnh đó, nó còn duy trì tính linh hoạt của xương khớp và giúp tinh thần thoải mái hơn. Một số bài tập mà người bệnh nên luyện tập hàng ngày như:

Tập yoga;
Đi bộ;
Bơi lội;
Thái cực quyền…

Tìm hiểu thêm về chế độ ăn và cách chăm sóc bệnh nhân viêm cột sống dính khớp tại đây.

Lời kết

Nhìn chung, viêm cột sống dính khớp là một bệnh lý nghiêm trọng và nên được chẩn đoán và điều trị bởi chuyên gia y tế. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu hơn về bệnh viêm cột sống dính khớp là gì cũng như cách điều trị căn bệnh này. Hãy tiếp tục theo dõi web để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!