Viêm gân bánh chè là tình trạng hay gặp ở vận động viên và người bị viêm xương khớp mãn tính. Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với biến chứng đứt gân bánh chè do viêm nhiễm, yếu cơ cẳng chân hoặc rách bao gân. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh lý này qua bài viết dưới đây.
Viêm gân bánh chè là gì? Nguyên nhân gây bệnh
Viêm gân bánh chè, còn được gọi là viêm gân đầu gối, là tình trạng xảy ra khi đầu gối trải qua hoạt động liên tục và kéo dài. Đặc biệt khi người bệnh không khởi động kỹ trước khi tham gia vào các bài tập chính. Khi gân xương bánh chè bị tác động như vậy, nó sẽ trở nên sưng tấy và đau nhức.
Viêm gân đầu gối thường phát triển do tình trạng quá tải tại khớp gối. Thông thường, những người dễ mắc bệnh là người chơi thể thao hoặc vận động quá mức. Nếu khớp gối liên tục trong trạng thái hoạt động căng thẳng thì sẽ gây ra những vết rách nhỏ trên gân. Theo thời gian, tình trạng này sẽ dẫn đến viêm nhiễm và làm giảm chức năng đầu gối.
Ngoài ra, có một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:
- Tuổi tác: Nguy cơ phát triển viêm và đau gân bánh chè thường tăng cao ở những người ở độ tuổi trung niên.
- Bệnh lý liên quan đến xương khớp: Các bệnh như lupus ban đỏ, gout, viêm khớp dạng thấp có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gân đầu gối.
- Đặc điểm giải phẫu không bình thường: Người có xương bánh chè nâng lên quá cao hoặc chân bị lệch trục thường có nguy cơ cao hơn mắc bệnh.
- Tình trạng thừa cân và béo phì: Trọng lượng cơ thể quá mức sẽ tạo ra áp lực thêm lên khớp gối và gây ra tình trạng viêm nhiễm.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh
Khi bị viêm gân bánh chè, người bệnh thường trải qua triệu chứng chính là cảm giác đau nhức. Cơn đau sẽ xuất hiện ở phần phía trước của đầu gối. Dưới đây là các dấu hiệu thường gặp:
- Đau âm ỉ ở đầu gối, rất ít trường hợp đau cấp tính. Cơn giác đau kéo dài là đặc điểm chung của bệnh lý này.
- Ban đầu, cơn đau sẽ mạnh, sau đó giảm đi rồi tăng trở lại.
- Cơn đau trở nên nặng hơn khi thực hiện các hoạt động vận động như gấp duỗi chân, ngồi xổm, leo cầu thang…
- Khả năng mở rộng chân bị hạn chế và gặp cảm giác căng cứng tại vùng đầu gối.
- Bệnh viêm gân xương bánh chè thường có sự phát triển theo hai hướng: Tự phục hồi hoặc chuyển sang tình trạng mãn tính.
Nếu gặp phải các dấu hiệu và triệu chứng tương tự như trên, người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám để được kiểm tra và tư vấn tốt nhất. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục.
Những biến chứng thường gặp
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ gặp các biến chứng sau:
Đứt gân bánh chè
Đây là một biến chứng nghiêm trọng của tình trạng viêm gân đầu gối. Tình trạng này xảy ra khi gân bánh chè bị căng quá mức hoặc chịu áp lực quá lớn, dẫn đến sự rạn nứt hoặc đứt gãy tại vị trí điểm mấu chốt. Người bệnh sẽ đau nhức, sưng tấy và gặp khó khăn trong việc di chuyển cũng như khi tham gia hoạt động thể thao.
Suy yếu cơ chân
Một biến chứng khác của viêm gân đầu gối là suy yếu cơ chân, đặc biệt là cơ đùi và cơ bắp chân. Khi gân bánh chè bị viêm nhiễm hoặc chấn thương, chuyển động của cơ bắp xung quanh vùng này cũng bị ảnh hưởng. Việc sử dụng không đồng đều các cơ này dẫn đến giảm chức năng và mất cân bằng trong hệ thống cơ bắp. Tình trạng này ảnh hưởng đến năng suất và sự ổn định của người bệnh khi tham gia các hoạt động vận động.
Đau đầu gối mãn tính
Trong trường hợp viêm gân bánh chè không điều trị, đau đầu gối sẽ dễ kéo dài. Cơn đau sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tham gia vào các hoạt động thể thao của người bệnh.
Phương pháp chẩn đoán
Các phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng để đánh giá tình trạng bệnh bao gồm:
- Thăm khám lâm sàng: Giúp xác định vị trí tổn thương và tình hình hiện tại của bệnh nhân. Bác sĩ sẽ kiểm tra cảm giác đau, độ bất thường của khớp gối và vùng xung quanh để định vị vị trí tổn thương.
- Chụp X-quang: Phương pháp này cung cấp hình ảnh 2D về xương và cấu trúc xương. Từ đó, giúp bác sĩ kiểm tra xem có tổn thương hoặc biến đổi nào trên xương khớp gối hay không.
- Siêu âm và chụp cộng hưởng từ MRI: Các kết quả từ những phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng của các gân và mô mềm, giúp phát hiện tổn thương và vấn đề ở khu vực này.
Phương pháp điều trị bệnh
Việc điều trị viêm gân bánh chè là một quá trình dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Trong trường hợp chấn thương không quá nghiêm trọng, quá trình phục hồi sẽ kéo dài trong vài tuần hoặc vài tháng. Với những chấn thương nặng và kéo dài, thời gian điều trị có thể kéo dài tới một năm hoặc thậm chí còn lâu hơn. Dưới đây là một số phương pháp thường được áp dụng:
Dùng thuốc
Nếu bệnh gây ra cảm giác đau dữ dội, bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn một số loại thuốc giảm đau như ibuprofen, naproxen. Đồng thời, người bệnh sẽ sử dụng kết hợp với thuốc kháng viêm nhằm kiểm soát và điều trị triệu chứng viêm. Bên cạnh đó, thuốc còn giúp giảm hoạt động miễn dịch trong cơ thể. Từ đó làm giảm tình trạng viêm của bệnh.
Phương pháp tái tạo sinh học
Hiện nay, điều trị bằng phương pháp tái tạo sinh học là bước tiến mới trong y học. Dưới đây là các liệu pháp được nhiều bác sĩ khuyên dùng:
Collagen thủy phân trọng lượng phân tử thấp
Collagen thủy phân trọng lượng phân tử thấp đang là xu thế mới trong điều trị các bệnh cơ xương khớp. Việc tiêm collagen thủy phân đã được chứng minh tính hiệu quả trong quá trình điều trị. Chỉ cần một mũi tiêm tại vị trí tổn thương, phương pháp này sẽ hỗ trợ tái tạo các mô giàu collagen trong gân. Đây chính là ưu điểm nổi trội của phương pháp này, cung cấp trực tiếp collagen hỗ trợ quá trình hồi phục gân.
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu PRP
Bên cạnh đó, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu PRP (Platelet – Rich Plasma) cũng được ứng dụng để điều trị viêm gân bánh chè. Phương pháp này tiêm vào vùng bị tổn thương loại huyết tương giàu tiểu cầu. Từ đó thúc đẩy hình thành mô mới và hỗ trợ quá trình phục hồi gân.
Tuy nhiên, nhược điểm của kỹ thuật này là phải tiêm nhiều lần và không cung cấp nguyên liệu tái tạo gân tại chỗ. Trong khi đó, tiêm collagen thủy phân chỉ cần một lần tiêm và không cần lấy máu của người bệnh. Hơn nữa, ưu điểm nổi trội của phương pháp này là cung cấp trực tiếp collagen hỗ trợ quá trình hồi phục gân.
Vật lý trị liệu
Phương pháp này thường được kết hợp với các biện pháp điều trị khác như dùng thuốc để giảm các triệu chứng đau. Dưới đây là một số phương pháp luyện tập vật lý trị liệu thường được sử dụng:
- Siêu âm điều trị: Có tác dụng chống viêm mạnh, từ đó giúp giảm triệu chứng của bệnh.
- Laser trị liệu: Là liệu pháp chống viêm, giảm đau và tăng quá trình chuyển hóa của các mô. Từ đó, giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi.
- Bài tập tăng sự linh hoạt cơ: Thường xuyên thực hiện các bài tập giãn cơ để giảm tình trạng cơ co thắt. Trong quá trình tập luyện, cần chú ý không thực hiện các động tác quá nhanh hoặc đột ngột.
- Bài tập tăng sức mạnh cơ: Cơ đùi yếu sẽ tạo áp lực lớn lên gân xương bánh chè. Việc thực hiện các bài tập tăng sức mạnh cho vùng chân thường xuyên và đều đặn là rất hữu ích để củng cố cơ bắp và hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.
- Sử dụng băng đeo bảo vệ gân xương bánh chè: Việc đeo băng giúp phân tán áp lực ra khỏi gân, chuyển áp lực vào dây đeo. Điều này giúp giảm đau tại vùng đầu gối khi thực hiện các động tác chuyển động.
Ngoài ra, trong quá trình vật lý trị liệu, người bệnh nên kết hợp với phương pháp tái tạo sinh học bằng collagen thủy phân trọng lượng phân tử thấp để quá trình điều trị hiệu quả hơn. Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình trị liệu nào, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để chắc chắn chương trình phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Phẫu thuật và các phương pháp khác
Trong trường hợp điều trị bằng thuốc không mang lại kết quả, các biện pháp sau sẽ được bác sĩ đề xuất cho người bệnh:
- Tiêm corticosteroid kết hợp với siêu âm định hướng: Tiêm corticosteroid vào vùng quanh gân thông qua hướng dẫn của siêu âm nhằm giảm đau. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng loại thuốc này có thể gây suy yếu cho gân và tăng nguy cơ đứt gãy.
- Phẫu thuật: Đây thường là phương án cuối cùng, hiếm khi được chỉ định. Trong trường hợp người bệnh không đáp ứng điều trị với các biện pháp trên, phẫu thuật sẽ được tiến hành. Quá trình này bao gồm việc loại bỏ phần gân bị tổn thương.
Các phương pháp phòng tránh bệnh
Để giảm khả năng mắc phải viêm gân bánh chè, người bệnh có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Khi có triệu chứng đau gối, hạn chế tham gia các hoạt động thể thao để tránh làm tăng nguy cơ viêm gân đầu gối. Điều quan trọng là phải nhận biết tình trạng này từ giai đoạn sớm nhất.
- Hạn chế vận động quá sức khi chơi thể thao, đặc biệt là khi chạy bộ, leo núi, đạp xe, chơi tennis…
- Nếu gặp chấn thương đau đầu gối khi vận động, hãy nghỉ ngơi, chườm túi đá lạnh để giảm triệu chứng đau nhức.
- Tập trung vào việc tăng cường sức mạnh của cơ tứ đầu và cơ vùng cẳng chân để tạo sự ổn định cho khu vực này và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Cách chăm sóc và phục hồi
Để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn, người bệnh cần lưu ý các biện pháp dưới đây:
- Tạm dừng hoạt động thể chất khi có triệu chứng đau gối: Khi gặp triệu chứng đau gối nên ngừng các hoạt động thể chất để tránh làm tăng tình trạng bệnh. Điều này giúp quá trình phục hồi của người bệnh hiệu quả hơn.
- Chăm sóc khi chơi thể thao: Trong trường hợp đau đầu gối khi chơi thể thao, hãy ngưng tạm thời và nghỉ ngơi. Áp dụng phương pháp chườm đá lạnh có thể giúp giảm triệu chứng đau.
- Thường xuyên thực hiện bài tập tăng cường sức mạnh: Hãy thực hiện đều đặn các bài tập tăng sức mạnh cho cơ tứ đầu và cơ vùng cẳng chân. Điều này giúp tạo sự ổn định cho khu vực này, giảm nguy cơ viêm gân đầu gối và hỗ trợ phục hồi.
- Lựa chọn giày phù hợp: Chọn giày phù hợp với việc trọng lượng của cơ thể sẽ hỗ trợ tốt cho chân, đặc biệt là khớp gối. Điều này giúp giảm áp lực lên gân bánh chè trong quá trình vận động.
- Sử dụng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ: Nếu bác sĩ kê đơn thuốc, hãy tuân thủ theo chỉ định để kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ quá trình phục hồi. Việc sử dụng quá liều hoặc không đủ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng bệnh, làm quá trình hồi phục diễn ra chậm hơn.
Lời kết
Viêm gân bánh chè là tình trạng thường gặp trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt ảnh hưởng đến người chơi thể thao và người vận động nhiều. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu tuân thủ các biện pháp kể trên. Hy vọng bài viết đã giúp độc giả hiểu hơn về nguyên nhân cũng như cách điều trị bệnh viêm gân đầu gối này. Hãy theo dõi web để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về bệnh lý xương khớp nhé!
